atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 89
Bu iki madde ile CHP, köylüyü her açıdan önemli saymış ve
köylerin endüstri de dahil olmak üzere her alanda gelişimini sağlamak
için meseleyi ön plana çıkarmıştır. CHP programında, ayrıca
köyler için ayrı bir terbiye esasının getirilmesi ve özellikle de halk
terbiyesi çerçevesinde konunun ele alınması yönünde hükümlere yer
verilmiştir.
Gelinen noktayı kısaca özetlersek; 1923 ve sonrası, köy gerçeğinin
yanı sıra köyle ilgili kanunların da çok tartışıldığı bir dönemdir.
Hükümetler belli bütçeler dahilinde aldığı kararlarla bunları
gerçekleştirmeye çalışmıştır. Fakat bu süreçte köylü gerçekten
arzu edilen seviyeye getirilebilmiş midir? ya da çiftçinin yaşam ve
çalışma koşullarında belli bir iyileştirme söz konusu olabilmiş midir?
gibi sorulara bu yıllar itibarıyla pek de olumlu yanıtlar vermek
mümkün değildir. Özellikle bu ve bundan sonraki dönemde köylü
10 metre kaput için 2 kuzu, 1 ayakkabı için 1 koyun, 1 kg. sabun
için 1 yük odun karşığında alışverişini yapmaya devam etmiştir 161 .
Bu arada, inkılâplar köylere istenildiği ölçüde girebildi mi? sorusuna
da verilecek cevaplar çok yönlü olabilir. Örneğin K. Steinhaus,
inkılâp hareketinin köylere yeteri kadar giremediği, bu yüzden de
ülkenin önemli sosyal ve coğrafi kesimlerinin, batılılaşma ve laikleşme
hareketlerinin dışında kaldığı görüşünü savunmaktadır 162 .Şu
çok açıktır ki, köylü o gün için arzu edilen seviyeye getirilememiştir.
Bunda maddi imkânsızlıklar ile dönemin siyasi ve iktisadi politikaları
önemli rol oynamıştır. Ancak Türk köylüsünün bugün geldiği
noktaya bakıldığında alınan sonucun olumlu olduğunu söylemek
mümkündür. Herşeyden önce Cumhuriyet devri, bütün samimiyetiyle
Türk köylüsünü keşfetmiş, onun varlığının ve ihtiyaçlarının bilinciyle
bir takım düzenlemelere gitmeye çalışmıştır. Osmanlı’dan
beri gelen aydınla köylü arasındaki uçurumu kapatmak, inkılâpları
benimsetmek ve köylüye inebilmek için bazı politikalar takip edilmiştir.
Köycülük ve bu bağlamda sonradan açılan Köy Enstitüleri ise
hep bu hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik icraatlardır. Atatürk
döneminde başlatılan bu mücadele, ondan sonraki süreçte de hızını
161 Bostancı, a.g.e., s. 89.
162 Kurt Steinhaus, Atatürk Devrimi Sosyolojisi, Çev. Mehmet Akkaş, Sarmal
Yay., İstanbul 1995, s. 122.