atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 87
aramış, burada kalan köylülerin köylerinde âdeta birer rehber olarak
çalışmalarını hedeflemiştir. Bu, aynı zamanda başta Köymen olmak
üzere köycülük hareketi ile ilgilenen kişilerin çalışmalardaki aksaklıkların
farkında olduğunu, yeni çözüm yollarının arandığını ve en
mühimi de artık köye gitmeden köylüye ulaşmanın, onu merkezden
yönetmenin söz konusu olacağının sinyallerini vermiştir.
Görüldüğü gibi bu dönemde kutsal bir vazife olarak görülen köycülük
hareketi için herkesten büyük bir çaba ve katkı beklenmekte
ve bu hareketin ancak böyle bir misyonerlik örneği ile kalkınabileceğine
olan inanç da her fırsatta dile getirilmektedir. Atatürk’ten sonra
da devam eden ve Köy Enstitülerinin kurulmasına kadar olan süreçte
bu meseleyle pek çok kişi yakından ilgilenmiş ve hareketin geliştirilmesine
çalışmıştır. Fakat iktidar değişiklikleri ve yeni yönetimin
konuya bakış açışı hem enstitülerin kapatılmasına, hem de köycülük
hareketinin yön değiştirip bir anlamda bu seferberlik ruhunun sönmesine
neden olmuştur.
Köycülük hareketi tabii ki sadece Nusret Kemal, Mehmet Saffet,
Hıfzurrahman Raşid Öymen gibi kişilerin çabaları, yazıları ve çözüm
önerileri ile değil, hükümet desteği ile de gelişme göstermiştir. Dolayısıyla
bu noktada Cumhuriyet rejiminin köylere yönelik yaptığı
icraatler ve düzenlemeler üzerinde de durmak gerekmektedir. Çünkü
bu bir anlamda hareketin başarısını da bizlere yansıtacaktır. Bilindiği
gibi, ekonominin, tarımın, çiftçinin ele alındığı ilk olay Şubat
1923 tarihli Türk İktisat Kongresi’dir. Zaten köye ilişkin yazılan kitaplarda
bu konuya fazlasıyla değinilmiştir. Bundan sonraki süreçte
ise bir takım kanunlar çıkarılmıştır. İlki 1858 tarihli arazi kanunnamesinin
düzenlenmesi sonucu ortaya çıkan 18 Mart 1924 tarihli Köy
Kanunu’dur. Akabinde 1925 yılında yeni bir uygulamaya gidilmiş ve
“örnek çiftlikler” projesi gündeme getirilmiştir. Ankara Orman Çiftliği
bunun ilk uygulamalarıdan biridir. Köye yönelik düzenlemelerin
en mühimi ise 17 Şubat 1925 günü aşar vergisinin kaldırılmasıdır.
Bu yasa kesinlikle köylünün üzerindeki önemli bir yükü kaldırmaya
yöneliktir ki, bu da yeni yönetimin onlara verdiği değerin ve farklı
bakış açısının sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunları 1931’de
açılmaya başlanan köy eğitmen kursları takip etmiştir. 1930 yılından
itibaren ise zirai eğitime öncelik verilmiş ve aynı yıl Ankara Yüksek