atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

86
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
rafımıza, köylüye ve şehirliye anlatmaya, ‘köylünün efendimiz olduğunu’
bütün ruhlara sindirmeye çalışmak şimdilik yapabileceğimiz
en müsbet iştir” 156 .
Aynı günlerde konunun geliştirilmesi adına Nusret Köymen tarafından
başka projeler de gündeme getirilmiştir. Köymen’in Köy
Bakkalı isimli projesi bunlardan biridir. Dikkate değer bir proje olduğu
belirtilen Köy Bakkalı ile “kırsal kesimde yaşayan ve dükkana
alışveriş yapmaya gelen müşterilerin, eğitsel ve kültürel alanlarda
yetiştirilmeleri hedeflenmiş”tir 157 . Köymen’in başka bir projesi de
Köylü Hanı’dır. 1936 yılının ortalarında köy çalışmalarında tek müsbet
yol, köylü hanı projesi ile karşımıza çıkan Köymen, öncelikle
mevcut problemleri ve yapılan hataları tespit etmiş, sonra da köyde
çalışmadan, köy için çalışmanın yollarını aramıştır. Nitekim yaptığı
incelemeler sonunda, “köye yardım etmek için köyün şehire gelen en
açık fikirli, en faal adamlariyle temas etmek, kendi yaşayışlarını ve
köylerini yükseltmek ülküsünü bunlara telkin etmek lâzımdır” görüşünden
yola çıkarak, yapılması gerekenleri sıralamıştır. Öncelikle
bunu yapabilmek için şehre gelen köylüleri mümkün olduğu kadar
bir yerde toplamak gerekmektedir. Bunu da ancak köylü hanı ile
yapmak mümkündür. Halkevi tarafından açılacak olan bu han, belediyenin,
doktorların, avukatların, tüccarların yardımlarıyla yapılmalıdır.
Açılacak bu handa köylülerden az bir ücret alınmalı ya da buna
tekabül edecek bir çalışma kabul edilmelidir. Hanın bir darülaceze
halini alması şarttır. Köylünün gelip kalabileceği han, herşeyden önce
bir terbiye yuvası olmalıdır. Köylü bu hana gele gide, şehirdeki
rahatlığa, temizliğe, eşyalara, güzelliklere alışmalı ve bunları zamanla
aramaya başlamalıdır. Yine köylü hanlarında ziraat sergileri,
sanat sergileri açılmalı, onlara konferanslar ve ziyafetler verilmelidir.
Yani kısacası köylü hanı, tam anlamıyla şehirle köy arasındaki
irtibat merkezlerinden biri olarak görev yapmalıdır 158 . Köymen bu
özgün projesi ile köylünün kültür seviyesini yükseltmenin yollarını
156 Köymen, a.g.e., s. 460; N. Köymen, “Köycülük Programına Giriş”, Ülkü, C.
V, S. 26, Nisan 1935, s. 132-141.
157 Ali Arayıcı, Kemalist Dönem Türkiyesi’nde Eğitim Politikaları ve Köy
Enstitüleri, Ceylan Yay., İstanbul 1999, s. 188-189.
158 N. Köymen, “Köy Çalışmalarında Tek Müsbet Yol: Köylü Hanı”, Ülkü, C.
VII, S. 40, Haziran 1936, s. 300-302.