atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

82
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
sine neden olmuştur. Çünkü bu günlerde Türk köylüsünün ekonomi,
sağlık, eğitim vs. alanlardaki geriliği, insanın içini acıtacak mahiyettedir.
İşte bu noktada, devletin güçlendirilmesi, çağdaşlaşabilmesi ve
köylünün ana problemlerinin çözülebilmesi için kültür meselesine el
atılmaya başlanmıştır. Bu problemler ve çözüm arayışı da köycülük
davasının başlaması ve haraketin giderek güçlenmesiyle sonuçlanmıştır.
Atatürk işte tam bu noktada halk eğitimi projesi kapsamında
öncelikle köylere yönelmiş ve köylerin kalkındırılması için uğraşmıştır.
Sözünü ettiğimiz 1930’lu yıllar da “herşeyi ya Allahtan ya da
devletten” 149 bekleyen ve kendi kendine birşey yapamayan köylünün
kalkındırılmasına, eğitilmesine sahne olmuştur. Ve bu sözü edilenler
belli bir program dahilinde yapılmaya çalışılmıştır.
Atatürk’ün de ifade ettiği gibi devletin ana unsuru ve efendisi
köylüdür. Dolayısıyla köylüyü diriltmek ve onun kültür seviyesini
yükseltmek ana hedef olmalıdır. Köycülük; köylünün iktisadi, içtimai,
harsi açıdan yükselmesi ve teşkilâtlandırılması, ona şehrin efendisi
olduğu şiarının benimsetilmesi gerektiği ana fikrini içeren bir
harekettir. Çünkü Cumhuriyetin ilânından ve yapılan inkılâplardan
sonra köyler, şehirler gibi hedeflenen medeniyet seviyesine ulaşamamışlar,
bu da köy ile şehir arasındaki uçurumun açılmasına neden
olmuştur. Bu hareketin en önemli özelliği, şehir-köy ve şehirli-köylü
arasındaki medeniyet farkının kapatılması ve köylünün kültür seviyesinin
yükseltilmesi olarak belirlenmiştir. Gerçekten de bu yaklaşım,
başta Atatürk’ün halkçılık prensibinin bir uzantısı ve halka
doğru hareketinin bir parçası olarak devam etmiştir. Bu doğrultuda
yine aydınlara büyük bir misyon yüklenmiş ve onlardan halka doğru
özellikle de köye gitmeleri, onlara medeniyet götürmeleri istenmiştir.
Cumhuriyet döneminde köycülük hareketinin önde gelen savunucularından
birisi olan Nusret Köymen bu konudaki tek ülkünün
“köyü demokrasinin temeli, milli varlığın kültür, iktisat ve sanayi
nüvesi ve köylüyü ıslah edilecek bir seçim sistemi ve süratli bir köy
ergin terbiyesi ile, memleketin hakiki efendisi yapmak” 150 olması ge-
149 Ertürk, a.g.e., s. 58.
150 Nusret Köymen, “Büyük Kurultaydan Dilekler ve Kanada’da Köycülük”,
Ülkü, C. V, S. 27, Mayıs 1935, s. 226.