atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 81
Görüldüğü üzere, köylünün sesine cevap verilmesi için biraz
beklemek zorunda kalınmıştır. Çünkü Mustafa Kemal, Milli Mücadele
sırasında önceliği bağımsızlığa vermiş ve halkın kurtuluşu
için mücadele etmeyi tercih etmiştir. Hatta bir ara kendisine Sovyet
devrimine dayanarak önce köylünün durumunu düzeltmesi yönünde
öneri götüren Sovyet ve Azeri diplomatlara da, kesinlikle haklı olduklarını
ancak böyle bir süreçte asıl görevinin ulusun bağımsızlığını
sağlamak için çalışmak olduğunu söylemekle yetinmiştir 145 . Nitekim
bunu başardıktan sonra, daha Cumhuriyetin ilk günlerinden itibaren
köyü ve köylüyü gündeme getirmiş, 1930’lu yıllar boyunca da bu
konuda elinden geleni yapmaya çalışmıştır. Atatürk aslında cumhuriyetin
ilânından önce de bu konuya temas etmiş ve 1922 yılında
Mecliste yaptığı bir konuşmada Türkiye’nin gerçek sahibinin kimliğini
ortaya koymuştur. Atatürk konuşmasında “Türkiye’nin sahibi ve
efendisi kimdir? Bunun cevabını derhal birlikte verelim: Türkiye’nin
sahib-i hakikisi ve efendisi, hakiki müstahsil olan köylüdür. O halde,
herkesten daha çok refah, saadet ve servete müstahak ve elyak olan
köylüdür” 146 diyerek, daha ilk günlerden milletin efendisini, ülkenin
temel dayanağı olan unsuru tespit etmiş ve hayatı boyunca da bu
temel unsurun eğitilmesi için çaba harcamıştır.
Bilindiği gibi Türkiye’de o tarih itibarıyla nüfusun %70-80’i
köylerde yaşamaktadır. Yani Şükrü Kaya’nın da dediği gibi aslında
“Köy, Türkiye” 147 dir. Bu tablo Türkiye’nin “köylü devlet” olarak tanımlanmasına
neden olmuş, Türkiye’nin gerçek bir tarım ülkesi olduğu
her fırsatta dile getirilmiş ve bunun da yeni devlet için bir zenginlik
kaynağı 148 olacağı görüşü paylaşılmıştır. Ancak devletin temeli
ve zenginlik kaynağı olarak görülen köylerin ve köylünün içinde
bulunduğu durum, başta Atatürk olmak üzere bütün yönetimi üzmüş
ve meselenin daha derinden incelenip yeni stratejilerin geliştirilme-
145 S. İ. Aralov, Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları, Çev. Hasan Âli Ediz,
Birey ve Toplum Yay., Ankara 1985, s. 133.
146 1 Mart 1922 tarihli Meclisin Üçüncü Toplanma Yılını açış konuşması, ASD,
C. I, s. 240.
147 Ekrem Ergüven, Şükrü Kaya Sözleri-Yazıları 1927-1937, Cumhuriyet Matbaası,
İstanbul 1937, s. 315-316.
148 Recep Ertürk, Köy Sosyolojisinde ve Cumhuriyet Döneminde Köy Tartışmaları,
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., Ankara 1997, s. 69.