atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

78
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
la Şapka nasıl giyilir? sorusu üzerine, birinci resimde şapka böyle
giyilmez, ikinci resimde de şapka şöyle giyilir tarzında bir anlatım
yolu seçilmiştir 141 . Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Ayrıca yine
halkın günlük yaşamını kolaylaştıracak, örnek davranışlar sergilemesine
yardımcı olacak mahiyette uyarılarda da bulunulmuştur.
Dergide Mayıs 1929’dan itibaren resimlerle okuyuculara “Tükürmeyiniz”
nevinden bazı ihtarlar yapılmıştır. Bugün bu mevzular da
kimilerine komik, hoş ya da boş gelebilir. Lâkin günümüzde bunları
bilmeyenlerin ya da tatbik etmeyenlerin var olduğunu düşünecek
olursak, bu tür yayınlara daha çok ihtiyacımız olduğunu söylemek
yanlış olmayacaktır. Kısacası Halk Mecmuası bir dönem tamamen
halkı eğitmeye yönelik çabaları ile ön plana çıkmış ve Atatürk’ün
çizdiği yolda ilerlemiştir. Ayrıca dergi, o günlerde Halk Partisi’nin
savunuculuğunu ve sözcülüğünü yapmış, hatta 1930’da yeni kurulan
Serbest Cumhuriyet Fırkası’na da şiddetle karşı çıkmıştır. Zaten Halk
Mecmuası’nın yayınlarından ve söyleminden bu tavır kolaylıkla anlaşılmaktadır.
Yalnız bunu dönemin politik gelişmelerini gözönünde
bulundurarak değerlendirmekte fayda vardır. Çünkü bu yıllar hiçbir
alternatife tahammülü olmayan CHP’nin bütün denetimi ele geçirmeye
çalıştığı bir dönemdir. Dolayısıyla bu denetimin kendisini gazete
ve dergilerde de göstermesi bir anlamda normal karşılanabilir.
Görüldüğü üzere Atatürk, muasır medeniyetler seviyesine ulaşılabilmesi
ve aradaki mesafenin bir an önce kapatılabilmesi için böyle
zor bir mücadelenin içine girmiş, devletle milletin elele vererek âdeta
işbirliği yapmasına öncülük etmiştir. Uzun sürecek bu mücadelede
yılmadan, millete olan inancını hiç yitirmeden ve her zaman olduğu
gibi yine yol göstererek milletini ilerletmeye çalışmıştır. Zaten
O’nun 1930 yılında bir Akdeniz gezisi esnasında başkatibi ile paylaştığı
düşünceleri bu konudaki özlem ve inancının ispatıdan başka
birşey değildir. Atatürk “bilgili, geniş düşünceli, azim feragat ve ihtisas
sahibi” kişilerin yetiştirilmesi ile zaman ve mekân meselelerine
değindiği konuşmasında, bunların gerçekleştirilmesi için yapılması
gerekenleri şöyle ifade etmiştir: “Evvelâ kafaları ve vicdanları, köhne,
geri, uyuşturucu fikir ve inançlardan temizleyeceksin; işlerinin
141 Ek 2: 13 Kanunusâni 1930, S. 49, s. 3; 10 Şubat 1930, S. 53, s. 7, Halk
Mecmuası’nın “Medeniyet Dersleri” köşesinden örnekler.