atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 77
öncülüğü ve çabası ise onun ileri görüşlülüğünün bir işareti olarak
değerlendirilmelidir.
Derginin ana hedeflerinden biri de ülkede başlatılan okuma yazma
seferberliğini gündemde tutmak, gelinen noktayı halka ulaştırmak
ve daha fazla insanın bu kervana katılmasını sağlamaktı. Bu
bağlamda Millet Mektepleri üzerinde özellikle durulmuştur. Dergide
ülkenin hemen her yerinde mevcut olan Millet Mekteplerinin ve öğrencilerinin
fotoğrafları yayımlanmış ve şehirler arasında âdeta bir
rekabet ortamı yaratılmak istenmiştir. Erzurum Millet Mektebinde
okuyan hanımlar, Tokat Millet Mektebinde okuyan erkekler gibi.
Örneğin 10 Şubat 1930 tarihinde, o güne kadar Millet Mekteplerinde
480.000 kişinin okuma yazma öğrendiği, bunların 160 bin tanesinin
kadın, geri kalanının da erkek olduğu yazılmıştır 139 . Yapılan
çalışmalar sonucunda ise bütün Türkiye çapında okuma yazma konusunda
en başarılı olan ve en fazla çalışan ilin Kars olduğu tespit
edilmiştir. Kars’ı, Artvin, Bolu, Kırklareli ile Zonguldak vilâyetleri
takip etmiştir. Bu sayede vilâyetler arasında küçük çaplı bir mücadele
ortamı yaratılmaya ve insanlar buna teşvik edilmeye çalışılmıştır.
Ayrıca Halk Mecmuası’nın kapağı da oldukça ilginçtir. 6 Ocak 1930
tarihli 48. sayıdan itibaren derginin kapağı renkli olarak çıkmaya ve
yine çıktığı günden itibaren de “Halk Okuyor” başlığı altında okuma
yazma öğrenen kadın veya erkeklerin fotoğrafları da derginin
kapağını süslemeye başlamıştır 140 . Açıldığı dönemde yılda 500.000
mezun veren Millet Mekteplerinin her geçen sene mezun sayısında
ciddi oranlarda düşüşlerin yaşanması, derginin konuya özellikle el
atmasına ve mekteplerin faaliyetlerini sürekli gündeme getirmesine
neden olmuştur.
Halk Mecmuası’nın asıl önemli yanı, halkı eğitmeye yönelik bir
yapıya ve misyona sahip olmasıdır. Öyle ki, derginin renkli çıkmaya
başladığı 48. sayısından itibaren “Medeniyet Dersleri” başlığında
hazırlanan bölümleri bu misyonunu doğrular nitelik taşımaktadır.
Tamamen halkın eğitilmesi ve bilgilendirilmesine yönelik olan bu
çalışmalarda; Şapka nasıl giyilir? Nasıl öksürülür? Sandalyede nasıl
oturulur? gibi konular işlenmiştir. Örneğin, resimlerin yardımıy-
139 Halk Mecmuası, 10 Şubat 1930, S. 53.
140 Ek 1: 11 Şubat 1929, S. 1, Kapak, “Gazi’nin Okuyan Milleti”.