atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 75
yardım alınmıştır. Bu dönemde Halk Bilgisi Derneği, ülkede bulunan
en önemli merkezlerden biri haline gelmiş ve kısa sürede önemli
etkiler bırakmıştır 136 . Dernek tamamen halkı tanımak ve anlamak
maksadıyla kurulmuştur. O günlerde konuyla ilgili çıkan haberlerde
derneğin kurulması olumlu karşılanmış ve halk adına yararlı bir faaliyet
olduğu kanaatine varılmıştır. Milli Mecmua’da çıkan bir yazıda
“Halk Bilgisi Derneği’nin teşekkülü, halk ile samimi, kuvvetli bir
münasebet tesisine doğru atılmış hayırlı, faydalı bir adımdır. Derneğin
vücuda gelmesiyle memleket, halka ait müesseselerin tedkikini
uhdesine almış, vazife edinmiş bir teşekküle mâlik olduğu gibi, hususi
muhitlerinde halkın tedkikine mesaîsini hasr ve vakfetmiş olanlar
da, kendilerine yol gösterecek hakiki, ciddi, şuurlu bir rehber
kazanmışlardır...” 137 diye yorum yapılmıştır. Halk Bilgisi Derneği
sayesinde tıpkı batıda olduğu gibi, halkın dilini, şarkılarını, yaşamını,
fıkralarını, oyunlarını, yemeklerini kısacası herşeyini toplamak
ve bunların üzerinde tek tek durmak hedeflenmiştir. Gerçekten de bu
konular çok kısa sürede hem önem ve ağırlık kazanmaya başlamış
hem de kültür alanındaki mevcut boşluğun doldurulmasında önemli
rol oynamışlardır.
Derneğin kuruluş amacı, hedefleri, felsefesi konusunda kesin
fikirlere ancak onun çıkardığı dergi sayesinde ulaşabiliyoruz.
Ankara’da kurulan ve İstanbul’da şubesi bulunan dernek, yaptığı
çalışmaları anlatabilmek için yıllık bir dergi çıkarmıştır. Halk Bilgisi
Dergisi, 1929-1941 sürecinde toplam 120 sayı, 1941-1946 arası
ise sadece 5 sayı yayımlanabilmiştir. 1931 yılında 19 sayı çıktıktan
sonra kapanan dergi, derneğin Halkevleri çatısı altına girmesinden
sonra yani 20. sayıdan itibaren (Nisan 1933) yeniden çıkmaya başlamıştır
138 . Halk için, halkın anlayabileceği bir dilde çıkan dergide,
derlemelere, halk hikâyelerine, folklor haberlerine, köy hayatını içeren
yazılara yer verilmiştir.
Yine halk için çıkartılan dergilerden biri de 1 Şubat 1929 günü
yayın hayatına başlayan Halk Mecmuası’dır. Toplam 124 sayı çıkan
136 Şakiroğlu, a.g.m., s. 857.
137 Mehmet Halit Bayrı, “Halk Bilgisi”, Milli Mecmua, C. IX, Nr. 108, 15 Nisan
1928, s. 1733-1734; Atatürk Devri Fikir Hayatı, C. II, Kültür Bakanlığı
Yay., Ankara 1981, s. 190.
138 Eraslan, a.g.e., s. 134.