atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

74
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
ve halkı buna müstait kılmak” olduğunu yazmıştır. Yani Zübeyir halkı
yetiştirme ve eğitmede öncelikle halk desteğine, halkın kendisine
ve değişime olan inancının yükseltilmesine ihtiyaç olduğunu vurgulamaya
çalışmıştır ki kesinlikle doğru bir tespittir. Gerçekten Atatürk
de bunun farkına varmış ve hedeflediği yolda halka beraber yürüyebilmek
için, halkın desteğini alabilmek için çok uğraşmıştır. Hamit
Zübeyir, aynı makalesinde halk terbiyesinin ana vasıtaları olarak
söz, resim, müzik, film ve radyoyu belirlemiş ve bunların üzerinde
tek tek durmuştur. Örneğin, ona göre sadece radyo bile başlıbaşına
bir terbiye vasıtasıdır. Recep Peker’in bu konudaki yaklaşımı, Hükümetin
de kültür meselelerinde radyoya ve onun halk üzerindeki etkisine
verdiği önemi belirtmesi açısından kayda değer bir ayrıntıdır.
Zübeyir’in de dediği gibi, medeni ülkelerde radyo halkın öğretmeni,
din adamı, doktoru, avukatı kısacası herşeyidir. Dolayısıyla acilen
radyoların çoğalması ve radyo dinleme alışkanlığının geliştirilmesi
gerekmektedir. Yazar o günlerde özellikle köylüye hitap eden radyo
istasyonlarına olan ihtiyaçtan söz etmiş ve yapılacak konuşmaların
da köylüye, köy hayatına uygun olması gerektiğini yazmıştır. Dikkat
çeken bir husus ise yazarın makalesinin sonunda “Türkiye’de
her vatandaşın yakın bir gelecekte bir radyoya sahip olması tatbiki
mümkün olmayan bir hayaldir” şeklinde ifade etmeye çalıştığı ümitsizlikle
karışık temennisidir 135 .
Halka doğru gitmek, halkla doğrudan muhatap olabilmek için
atılan önemli adımlar arasında, 1927 yılında Ankara’da Halk Bilgisi
Derneği’nin kurulması da sayılabilir. Bu dernek, halk bilgisi çalışmaları
kapsamında kısa bir süre için de olsa hem bir boşluğu doldurmuş
hem de yapılan çalışmalara önemli katkılarda bulunmuştur.
Cumhuriyetin ilânından sonra milli, manevi, kültürel değerler önem
kazanmış ve bu değerlerden batı tekniği ile işlenmek suretiyle bir
sentez oluşturulmaya çalışılmıştır. İşte bu çalışmalar kapsamında
folklor çalışmaları hemen ön plana çıkmıştır. Örneğin o günlerde İstanbul
Belediye Konservatuarı kendi bünyesinde oluşturduğu gruplar
ile halk türkülerinin toplanması işine girişmiş, hatta ülkemizde halk
müziğinin, folklorun gelişmesi için Bela Bartok gibi uzmanlardan
135 Hâmit Zübeyir, “Halk Terbiyesi Vasıtaları”, Ülkü, C. I, S. 2, Mart 1933, s. 152-
159.