atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 59
orantılı bir şekilde büyük bir artış göstermiştir. Burada dikkat çeken
husus, Halkevlerinde çalışan üyelerin büyük çoğunluğunun öğretmenlerden
oluşmasıdır. Bu da sanırız Hükümetin, öğretmenlerin bu
kurumlarda çalışması yönünde çıkardığı kararın bir sonucudur. Genelde
bakıldığında Halkevleri ve Halkodaları sahnelerinde en çok
oynanan İstiklâl, Mavi Yıldırım, Akın, Himmetin Oğlu, Mete, Kahraman,
Kanun Adamı, Özyurt, Kızıl Çağlayan, Bir Yağmur Gecesi,
Çoban vs. isimli oyunlar olurken, en fazla oyun oynayan Halkevleri
ise Ankara başta olmak üzere, Trabzon, Bursa, Adana, Eminönü, Balıkesir,
Sinop, Eskişehir, Kadıköy, Aydın, Bakırköy, İzmit, Giresun,
Samsun, Ordu vs.’dir 112 .
Bütün bu oyunlara, sahneye konuş biçimlerine ve temalarına
baktığımız zaman, sanatın devlet tarafından kontrol edildiğini ve
açıkçası tiyatronun bir propaganda aracı olarak kullanıldığını görüyoruz.
Avrupa ülkelerinde sinema sanatının, toplum üzerindeki etkileri
bakımından propaganda aracı olarak sıkça kullanıldığını görmüştük.
İşte Türkiye’de de tiyatro bu amaçla kullanılmaya çalışılmış
ve ana değerler bu yolla halka ulaştırılmıştır. Genelde amatör bir ruh,
üslûp ve teknikle yapılan tiyatro çalışmaları, o dönemde ciddi şekilde
eleştiri de almıştır. Bu dönemde en çok tiyatro seyircisi üzerinde
durulmuş ve bütün hedef gerçek bir tiyatro seyircisinin yetiştirilmesi
olarak belirlenmiştir. Yine bu dönemin önemli bir eksikliği de tiyatro
oyuncularıdır. Çünkü tiyatro kollarında amatör oyuncular görev almışlardır.
Büyük çoğunluğu öğretmen, avukat, doktor, işçi, güzel sanatlar
mensubu olan bu kişiler tarafından oyunlar sahnelenebilmiştir.
Bu süreçte özellikle de kadın oyuncu bulmakta ciddi sıkıntılar yaşanmıştır.
Ancak bu hususta büyük bir şanstır ki, Atatürk mevcut eksikliği
tespit edebilmiş ve gereken adımları atabilmiştir. Herşeyden
önce Atatürk’ün verdiği cesaretle Türk kadınları sahnelerdeki yerini
almaya başlamışlardır. Yine Ankara’da izlediği oyunlarda gördüğü
eksiklikler doğrultusunda oyuncu sıkıntısını görmüş ve Ankara Devlet
Konservatuarı için gereken çalışmaları başlatmıştır. Bu bağlamda
Atatürk, ülkede tiyatronun gerçek anlamda bir sanat haline gelmesine
ve eğitiminin ön plana çıkmasına tam anlamıyla öncü olmuştur.
112 Karadağ, a.g.e., s. 114.