atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 57
Atatürk’ün ilke ve inkılâplarının yerleşmesi, benimsenmesi ve
Türk kültürünün geliştirilmesine büyük hizmetleri dokunan Halkevleri
ile sonraki yıllarda açılan Halkodalarının en önemli faaliyetlerinden
biri de şüphesiz tiyatro yani temsil şubesinin çalışmalarıdır.
Şehirlerden en ücra köylere kadar uzanan ve halka tiyatro sevgisini
aşılamaya çalışan temsil şubesi sayesinde Halkevi sahnelerinde sayısız
eser seyircinin beğenisine sunulmuştur. 1933 yılında sahnelenen
511 oyunun Halkevlerinde tam 478 bin kişiye ulaştığı ifade edilmiştir
109 . Bu şubenin çalışmaları sayesinde hem çok sayıda yeni oyun
yazılıp sahnelenmiş, hem genç yeteneklerin keşfedilmesi söz konusu
olmuş, hem de tiyatronun eksikliklerinin ve sorunlarının gündeme
gelmesi sağlanmıştır. Nitekim Atatürk bu yolla tespit ettiği bazı noksanlar
sayesinde ciddi adımlar atmış ve Ankara’ya bir konservatuar
kazandırmıştır.
Tiyatronun Halkevlerinin olduğu hemen her yerde ortaya çıkması,
kurulan tiyatro kolları vasıtasıyla bu bölgelerde tiyatronun
yapılmaya başlanması gerçekten büyük bir başarı olarak değerlendirilmelidir.
Çünkü halkı eğitmek, yetiştirmek, milli birlik ve beraberlik
duygusunu güçlendirmek, yeni rejimin ve partinin ilkelerini ve
prensiplerini halka benimsetmek gayelerini taşıyan bu çabalar sahnelenen
tiyatro eserlerine de yansımış, ağırlıklı olarak bu maksadı
hedef alan konular tercih edilmiştir. Kurtuluş günleri, ulusal bayramlar,
düğünler gibi günlerde Halkevleri halkın toplu bir şekilde
eğlendiği önemli merkezlerden biri haline gelmiştir. Halkevlerinin
ve Halkodalarının çalışmalarına ve bunlara katılan kişilerin sayısına
baktığımız zaman, bu çalışmaların önemini, yaygınlığını ve etkisini
daha iyi analiz edebiliriz. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren
halk terbiyesi açısından tiyatroya büyük bir misyon yüklenmiştir. Bu
yüzden de Halkevlerinde bu kola ayrı bir önem verilmiş, çalışmaları
desteklenmiş, oynanacak oyunlara müdahele edilmiş yani oyun dağarcığı
kontrol altında tutulmuş, tiyatro kollarının sorunlarının çözülmesi
için çeşitli komisyonlar oluşturulmuş, hatta bunlar özellikle
Avrupa’daki tiyatrolar ile mukayese edilerek bazı incelemelerde bulunulmuştur.
Hatta Halkevleri tiyatro yönetmeliğinde oyun dağarcığı
konusunda iki görüş belirlenmiştir. Bunlardan ilki, köylü, kasabalı
109 Karadağ, a.g.e., s. 105.