atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

50
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
verilerin biraz abartılmış olduğu düşüncesiyle verilen rakamların
temkinle değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Örneğin, İlhan
Başgöz beşyıl devam ettiği Ankara Halkevinin çalışmaları esnasında
1934 yılı itibarıyla 3339 işçi üyesi bulunduğu söylenen evde tek bir
işçiye rastlamadığını yazmıştır 94 . Belki de halkın ilgisini ve katılımını
çekmek, çalışmaların iyiye gittiğini ve olumlu sonuçlar doğurduğunu
yansıtabilmek için böyle bir yaklaşım içine girilmiştir. Ya da
merkezden daha fazla ödenek alabilmek için katılımın ve masrafın
çok olduğu yolunda bir yaklaşım da sergilenmiş olabilir. Dolayısıyla
Halkevi başkanları da merkeze bu doğrultuda abartılı rakamlar
ve raporlar sunmaktan kaçınmamışlardır. Bir anlamda bu rakamlar,
Halkevlerinin ve buralarda yapılan aktivitelerin halk tarafından nasıl
kabul edildiğinin bir nevi propagandasıdır. Sonuç itibariyle başta
Necip Ali Bey olmak üzere pek çok Halkevi yöneticisinin ifade etmiş
olduğu binlerce üye ve onların katılımlarıyla gerçekleştirilen sanatsal
aktiviteler üzerinde biraz düşünmek gerekmektedir. Bu noktada,
o günlerdeki başkent Ankara’nın nüfusu ile şehirdeki halkın kültür
seviyesinin gözönünde bulundurulması gereği de unutulmamalıdır.
Çünkü bugün dahi bir tiyatro oyununa gidenlerin sayısını binlerle
ifade etmekte zaman zaman güçlük çekebiliyoruz.
1932 yılı Halkevlerinin çalışmaları açısından bir başlangıç olmuş,
yöneticisinden üyesine kadar herkes Halkevi fikrine kendisini
alıştırmaya çalışmıştır. Zamanla bu şubelerde çalışan kişilerin sayısı
binlere ulaşmıştır. Örneğin, 1933 yılında Halkevlerinin yıldönümü
münasebetiyle söz alan Halkevleri yöneticisi Necip Ali Bey, konuşmasında
büyük olasılıkla Şubat 1933 tarihine kadar olan sürede elde
edilen verileri kullanarak bazı bilgilere yer vermiştir. Buna göre
Dil, Tarih ve Edebiyat Şubesi hem bu alanlarda çeşitli çalışma ve
araştırmaların yapılması hem de konferanslar tertip edilmesi gibi
bir görev üstlenmiştir. Bu tarih itibarıyla adı geçen şubeye devam
eden kişi sayısı ise 1419’dur. Temsil Şubesinde çalışan üye sayısı
1433 iken, İçtimai Yardım Şubesinde 1233, Spor Şubesinde 2944,
özellikle dil kursları açan Halk Dershanelerine kayıtlanan 2509,
Türkiye’nin en zengin ve büyük kütüphanesi haline gelen Ankara
94 İlhan Başgöz-Howard E. Wilson, Türkiye Cumhuriyetinde Eğitim ve Atatürk,
Dost Yay., Ankara 1968, s. 198; Başgöz, a.g.e., s. 200.