atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 49
lişmeleri herşeyden önce kendi dimağından sonra da Türk toplum
yapısının ve kültürünün süzgecinden geçirdikten sonra bir senteze
dönüştürerek topluma sunmuştur.
Halkevleri Türk kültürünü araştırarak ön plana çıkarmak, bu konuların
araştırılması için halkı teşvik etmek, “milleti bilinçli, birbirini
anlayan, birbirini seven, ortak ideale bağlı bir halk kitlesi düzeyinde
örgütelemek, kültür, ülkü, amaç ve düşünce birliği oluşturan,
ulusal ruhu biçimlendiren ve güçlendiren kültür öğelerini ortaya
çıkarıp geliştirmek, köylü ile kentli, köylü ile aydın zümreler arasındaki
ilişkileri düzenleyerek geliştirilecek köycülük çalışmalarının
yürütülmesini” 91 sağlamak gibi bir misyonla yola çıkmış ve gerçekten
de çok etkili olmuştur. Yani Halkevlerinin kurulması, yaptığı çalışmalar
ve bunların bütün yurttaşlara kucağını açması, Atatürk’ün
de ifade etmiş olduğu gibi kısa zamanda “bütün yurtta sosyal ve kültürel
bir devrim” 92 yaratmıştır.
Türkiye’nin kültür ocakları haline gelen Halkevlerinde bu uğurda
her kesimden sayısız insan çalışmıştır. Bu sayede halk müziği,
şiir, el sanatları, tiyatro vs. hemen her konuda büyük ilerleme kaydedilmiştir.
Halkevleri bu yoğun çalışmalarını sahip olduğu büyük mali
destek ile yapabilme imkânı bulmuş, dokuz koldan oluşan şubeleri
ile kültür hayatının canlanması için yoğun bir çalışma temposu içine
girmiştir. Bu şubeler; 1) Dil, Tarih ve Edebiyat Şubesi, 2) Güzel Sanatlar
Şubesi, 3) Temsil Şubesi, 4) Spor Şubesi, 5) İçtimai Yardım
Şubesi, 6) Halk Dershaneleri ve Kursları Şubesi, 7) Kütüphane ve
Neşriyat Şubesi, 8) Köycüler Şubesi, 9) Müze ve Sergi Şubesidir 93 .
Atatürk döneminde Halkevlerinin çalışma programlarına kısaca
bir göz atmadan önce, üzerinde büyük bir hassasiyetle durulması
gereken başka bir konudan bahsetmekte fayda vardır ki o da Halkevlerinin
yürütmüş olduğu çalışmalara katılan halkın sayısıdır. Bu
91 Çeçen, a.g.e., s. 104.
92 9 Mayıs 1935 tarihli CHP Dördüncü Büyük Kurultayını Açış Konuşması,
ASD, C. II, s. 401.
93 Bu kolların kuruluş amaçları ve görevleri için bk. Tevfik Çavdar, “Halkevleri”,
Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (CDTA), C. IV, s. 880-881;
Çeçen, a.g.e., s. 105-109.