atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

566
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
yıl sonra, ama elli yıl sonra...Bundan büyük ideal olur mu?” 1270 . Bu
sözler, oluşturulmak istenen yeni Türk kimliğine ulaşmanın ancak
ortak bir dilin konuşulması ve ortak bir geçmişin benimsenmesi ile
olacağının işaretidir. Atatürk’ün dil ve tarih alanlarında giriştiği çabalar,
şüphesiz arzu edilen kültür birliğinin sağlanmasına verdiği
önemi ve Türk gençliğine gösterdiği ana ideolojiyi yansıtması açısından
da büyük önem arzetmektedir.
Bu arada, Türk inkılâbının ideolojisinin belirlenmesi ve bunun
esaslarının millete, özellikle de gençlere benimsetilmesi yolunda
atılan adımlar sadece sözü edilen balo ile sınırlı kalmamıştır. Örneğin,
1932-35 yılları arasında yayımlanan Kadro dergisi de kısa yayın
süresi boyunca bunu tartışmıştır 1271 . Türkiye’nin düşünce hayatında
önemli bir rol oynadığı söylenen Kadro dergisinde, beş kişilik yazı
ekibi 1272 tarafından Türkiye’nin pek çok sorunu tartışılmış, ama bunların
içinde en geniş yer tutan konu, Türk İnkılâbı’nın yorumlanması
ve ona ideolojik bir boyut kazandırılmaya çalışılması olmuştur.
Türkiye’de yeni kimliğin yerleştirilmesi adına girişilen öz Türkçecilik,
Türkçülük, köycülük gibi çalışmalar, böylelikle hem kimliğin
tarihsel ve toplumsal temellerinin oturtulmasına hem de sözü edilen
ideolojinin şekillenmesine önemli katkılar sağlamıştır. Türkleşmenin
ve Batılılaşmanın senteziyle ortaya çıkan yeni Türk kimliği ve
Cumhuriyet ideolojisinin şekillenmesinde ve bunun halka ulaştırılmasında
basın da büyük rol oynamıştır. Nitekim bu uğurda girişilen
çabaların Türk toplumuna yansımaları başta Hakimiyet-i Milliye gazetesi
olmak üzere pek çok yayın organında işlenmiştir 1273 .
Türk insanına milli bir kimlik kazandırılmaya çalışıldığı bu dönemde,
hiç şüphesiz dil önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Bu
bağlamda öncelikle eski kültürün birikimini bünyesinde barındıran
1270 Tanju Cılızoğlu, “Kader Bizi Una Değil Üne İtti”, Çağlayangil’in Anıları,
Çağlayangil’le Anılar, Büke Yay., İstanbul 2000, s. 64-65.
1271 Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam, Mustafa Kemal, C. III, Remzi Kitabevi,
İstanbul 1995, s. 457.
1272 Kadro Dergisi’nin önemi ve çıkaranlar hakkında bk. Murat Belge, “Kadro’nun
ve Kadrocular’ın Hikâyesi”, Yeni Türkiye, Cumhuriyet Özel Sayısı, Eylül-
Aralık 1998, S. 23-24, s. 756-772.
1273 Ayrıntı için bk. Hayati Tüfekçioğlu, “Cumhuriyet İdeolojisi ve Türk Basını”,
İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, S. 3, İstanbul 1992, s. 45-96.