atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 565
Halkın bir bütün olarak hareket etmesi, aralarında bulunması
gereken öğelerin birbiri ile yakın ilişkisini doğurmaktadır. Ortak bir
amaca bağlanmada aracı olan temel unsurların başında ise şüphesiz
toplumun bizzat benimsediği ve süreç içerisinde yarattığı dil ve tarih
olguları gelmektedir. Bu nedenle kültürel yapının inşasında en etkili
girişim dil ve tarih alanlarında yapılan çalışmalardır. Atatürk işe,
kalkınmanın temeli olan dil ve ardından da tarih ile başlamıştır. Tabii
ki Atatürk bir dilci, tarihçi, antropolog ya da sanatçı değildi. O, herşeyden
önce bu ulusa bağımsızlığını kazandıran büyük bir komutan,
lider ve devlet adamı idi. Ancak O, hiç eğitimini almadığı konularda
dahi sahip olduğu bilgisi, ileri görüşlülüğü, tecrübesi ve sezgileri ile
ilerlemiş ve meseleleri en can alıcı noktalarından ele alarak problemleri
çözmeye çalışmıştır.
Atatürk’ün dil ve tarih konusundaki bu hassasiyeti, onun Cumhuriyetin
onuncu yıl dönümü münasebetiyle yapılan bir baloda söylediği,
“zamanla kültür vahdeti siyasi vahdete erişir” sözleri ile bir
anlam kazanmakta ve asıl hedefini göstermeye fazlasıyla yetmektedir.
Aslında onun bu konudaki fikir beyanı, baloda bir gencin,
gençliğin ideoloji istediğini söylemesiyle başlamıştır. Talebe Cemiyeti
Başkanı olan Mehmet Ali isimli bu genç, Atatürk’e önce Cumhuriyetin
ilânı ve toplumda yapılan değişikliklerin gerçekte maddi
işler olduğunu, bunların birer ideal olarak nitelendirilemeyeceğini
söylemiş, sonra da “ideoloji tutulmaz, yaklaştıkça uzaklaşır. Gençlik
nereye gidecek?” diyerek Cumhuriyetin ideoloji meselesini gündeme
getirmiştir. Atatürk bunun üzerine gence “Ben Cumhurbaşkanınızım.
Türkiye onbeş milyon. Herbirinizi çevirip, ideal budur diye
aşılayamam. Ne düşünüyorsam Maarif Bakanı’na söylerim, o yolla
yayılır” demiştir. Balo devam ederken aynı kişiyi tekrar yanına çağıran
Atatürk, bu kez de gence hitaben şu konuşmayı yapmıştır: “Biz
onbeş milyonuz, dünyadaki Türkler onbeş milyondan ibaret değil. Şu
haritaya bak; dünyanın her tarafında Türkler yaşıyor. Bugün için siyasi
bir vahdet düşünülemez. Çeşitli engeller var. ‘Güneş Dil Teorisi’
üzerinde durmam bunun için. Dil-tarih inkılâbını yaymak istiyorum.
Meseleye bir kültür birliğinden başlamak lâzım. Evvelâ lehçemizi
düzeltelim. Türkiye’de konuşulan Türkçe, bütün Türk âleminde anlaşılmalıdır.
Zamanla kültür vahdeti siyasi vahdete erişir. Ama yüz