atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 563
safenin daha çok açılmasına neden olmuşlardır. Kendilerinden çok
şey beklenen ve büyük misyonlar yüklenen aydın kesim bu süreçte
sürekli bir arayış içerisindedir. Bazen aradıklarını bulduklarını sanmışlar
bazen de bulamayacaklarını sanarak bunalıma girmişlerdir.
Nitekim Ankara’da Atatürk’ün etrafında bulunan ve aydın olarak tanımlanan
bu grubun, özellikle otuzlu yıllarda modernleşmeyi şeklen
benimsemesi yani modernleşmeyi rejimin değişmesi ve kendi hayatlarının
lüküsleşmesi olarak algılamaya başlaması da modernleşme
dinamiklerinin ne yazık ki tam olarak algılanamadığının işaretidir.
Fakat köylü Türkiye’yi, modern ve şehirli bir Türkiye’ye dönüştürmeye
son derece kararlı olan Atatürk, bir inkılâpçı olarak değişime
her zaman açık olmuş, halkının kendi hızına ayak uyduramamasına
da büyük bir sabır ve hoşgörüyle yaklaşmıştır.
Otuzlu yıllara damgasını vuran bu politikanın hareket noktaları,
aynı zamanda konumuzun ana başlıkları olan halk faaliyetleri, dil ve
tarih çalışmaları ile sanat alanında yapılan değişiklikler olarak belirlenmiştir.
Bilindiği gibi, 1930’a kadar yapılan işlerin toplumca tam
olarak benimsenemediğinin çeşitli vesilelerle ortaya çıkması, yepyeni
bir hareket planını devreye sokmuştur. Böylelikle mevcut durum,
inkılâbın önemini, hususiyetlerini ve yapılan değişimi yurdun en ücra
yerlerine kadar götürmek ve bunları halka anlatabilmek için yani
halk için halka gitmek olarak belirlenen bir girişimin tetikleyicisi
olmuştur. 1930 yılına kadar özellikle halkın kendi iradesine sahip
olması konusunda beklediği değişimi göremeyen Atatürk de bunu
devlet eliyle yapmayı ve devleti halkla buluşturmayı tercih etmiştir.
İşte Atatürk inkılâplarının özünü teşkil ettiğini söyleyebileceğimiz
halkçılık anlayışı ile başlayan bu hareket, Türk insanının devlete ve
kendisine olan bakış açısının değiştirilmesi yönüne kilitlenmiştir. Bu
bağlamda yapılan çalışmalarda dönemin birer sivil toplum örgütü
olarak çalışan Türk Ocakları ile Halkevlerinden de istifade edilmiştir.
Büyük bir boşluğu dolduran bu iki teşkilât vasıtasıyla halka, asıl
hâkimiyet ve güç kaynağının kendisi olduğu anlatılmaya 1268 çalışılmıştır.
Aslında halkçı düşüncelerin Türk düşünce hayatına girdiği,
halka ulaşmanın yollarının arandığı ve onun ülke meselelerine ortak
edilmeye çalışıldığı dönem II. Meşrutiyet’tir. Bu süreçte gerek
1268 Eraslan, a.g.e., s. 272.