atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

552
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
anda heykellerini teşhir ederek sanatı halkla buluşturmuştur. Yalnız
bu arada, Cumhuriyetin ilk on yılında heykel sanatçılarının yıllık ve
karma sergilere katılmak dışında bir etkinliği yoktur. Sanat ortamı
ancak yeni sanat birliklerinin açılmasıyla hareketlenmeye başlamıştır.
Nitekim 1929 yılında kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar
Birliği ile heykel sanatçıları da bu cemiyetlerde yer almışlardır.
Örneğin bu birliğin kurucuları arasında heykeltraş Ratip Aşir Acudoğlu
da bulunmuştur. Acudoğlu, aynı zamanda 1925 yılında Paris’e
gönderilen ilk Türk heykel öğrencisi olmuştur.
Heykel sanatçıları 1930 ve sonrasında Türkiye’deki sanat ortamını
hareketlendiren çok sayıdaki sergide, sınırlı sayıdaki eserleriyle
kendilerini tanıtmaya ve sanatı halka benimsetmeye çalışmışlardır.
Örneğin, Türk Ressamlar Cemiyeti’nin düzenlediği Dördüncü
Galatasaray Sergisi’nde 57 ressama karşılık sadece 3 heykeltraş,
Sabiha Ziya Hanım 1, Melek Ahmet Hanım 1, Nejat Sirel 2, toplam
4 eserle çalışmalarını sergileme imkânı bulmuşlardır 1251 . Bu arada
Cumhuriyet döneminin en dikkat çekici özelliklerinden biri de kadın
sanatçıların büyük bir cesaret ile sanat camiasındaki yerlerini almaya
başlamalarıdır. Zamanla büyük başarılara imza atan kadın heykel
sanatçıları, ülkede düzenlenen yarışmalarda aldıkları çeşitli ödüller
ile de bu başarılarını kanıtlamışlardır. Yine 1932 yılında heykel sanatçısı
Zühtü Müridoğlu, Türkiye’de ilk heykel sergisini açmıştır.
Sergi İstanbul’da Ekim 1932 tarihinde Alayköşkü’nde açılmıştır 1252 .
Müridoğlu daha sonra D Grubu içinde yer almıştır. 1937 tarihli Türk
Heykeltraşlar Sergisi’ni de ilk karma heykel sergisi olarak değerlendirebiliriz.
Sergi İhsan Özsoy ve öğrencilerinin eserlerinden oluşmuştur
1253 . Aynı yıl Güzel Sanatlar Akademisi’nde Birinci Heykel
Sergisi açılmıştır. Adı geçen heykel sanatçılarının Cumhuriyet’in
ilânı ve sonrasında yurt dışında da başarılı sergilere imza attığı görülmüştür
1254 .
1251 Elibal, a.g.e., s. 68.
1252 Elibal, a.g.e., s. 63.
1253 Mülayim, a.g.e., s. 149.
1254 Örneğin, Hadi Bara’nın Havva heykeli, ilk kez Paris’te Salon d’Automne’da
sergilenmiş ve yurda getirilen en büyük heykel olarak tanınmıştır (Tansuğ,
a.g.e., s. 171-172).