atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 551
yurda dönmüşlerdir. Heykel sanatçıları Galatasaray Sergileri başta
olmak üzere o dönemde açılan sergilerde sınırlı sayıdaki eserleriyle
kendilerini hissettirmeye çalışmışlardır.
Heykel sanatının bizde gerçek anlamda ön plana çıkarak gelişmesi
Cumhuriyet ile birliktedir. Yeni Türkiye’yi şekillendirmeye
çalışan Atatürk’ün bu konudaki ilk teşebbüsü de, resim bölümünde
bahsettiğimiz üzere, 1923 tarihli Bursa konuşmasıyla gerçekleşmiştir.
Atatürk bilindiği gibi bu konuşmasında, “...Dünyada medeni,
ileri ve olgun olmak isteyen her hangi bir millet, mutlaka heykel yapacak
ve heykeltraş yetişterecektir. Abidelerin şuraya buraya tarihi
hatıralar olarak dikilmesinin dine aykırı olduğunu iddia edenler, din
hükümlerini gereği gibi araştırıp tetkik etmemiş olanlardır......Aydın
ve dindar olan milletimiz, ilerlemenin vasıtalarından biri olan heykeltraşlığı
en son derecede ilerletecek ve memleketimizin her köşesi,
ecdadımızın ve bundan sonra yetişecek evlâtlarımızın hatıralarını
güzel heykellerle dünyaya ilân edecektir...” 1250 demiştir. Resim ve
heykel yapmayı, çağdaşlaşma ile bir tutan Atatürk, bu yaklaşımıyla
daha o günlerde yapılacakların ilk sinyallerini topluma vermeye çalışmıştır.
Nitekim 1923 ve sonrasında plâstik sanatlara verdiği destek
ile toplumdaki tabuları yıkmak için büyük çaba göstermiştir. Cumhuriyet
döneminin heykel sanatına yaptığı en büyük katkı, bu sanata
karşı toplumda mevcut olan taassubu ortadan kaldırmak, heykel eğitimini
ön plana çıkarmak, sanat okullarında heykel bölümlerine yer
vermek ve çok sayıda çağdaş heykel sanatçısı yetişmesini sağlamak
olmuştur.
1923 sonrası sürece baktığımızda, öncelikle Güzel Sanatlar
Akademisi adını alan okulda heykel eğitimi hızla devam etmiştir.
Yine bu dönemde de Avrupa’ya eğitim için öğrenciler gönderilmiştir.
Bilhassa Cumhuriyetin ilk on yılında çok sayıda sanatçı, Mahir
Tomruk, Ali Hadi Bara, Zühtü Müridoğlu, Sabiha Bengütaş, Nermin
Faruki, Nusret Suman, Güzel Sanatlar Akademisi’nde hoca olarak
birikimlerini öğrenciler ile paylaşmışlardır. Bu sanatçılar ayrıca yurdun
dört bir yanında açılan resim ve heykel sergilerinde, resimle aynı
1250 22 Ocak 1923’de “Bursa’da Şark Sinemasında Halkla Konuşma”, ASD, C. II,
s. 70.