atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 541
kanlığında oluşturulacak komitenin azaları da; Sovyet Rusya Kültür
Halk Komiseri A. S. Bubnov, Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan,
Sovyetlerin Türkiye Büyükelçisi (1934’ten itibaren) L. M. Karahan,
Moskova Türk elçisi Zekai Apaydın, ressam Salah Cimcoz ve İbrahim
Çallı, VOKS’un başkan yardımcısı L. K. Çernyavskiy, Resimli
Hüner Alanında Çalışanların Umum Rusya Kooperatif İttifak
(VKSPİİ) Başkanı Y. Slavinskii ve İ. Grabar’dır 1225 .
Nitekim yapılan çalışmalar sonucunda Cumhuriyet döneminin
İlk Türk Resim Sergisi 31 Aralık 1935 günü yapılan törenle
Moskova’da açılmıştır. Açılışa, Litvinov ve Bubnov da dahil olmak
üzere çok sayıda kişi katılmıştır. 1-27 Ocak 1936 günleri arasında
açık kalan sergide Türk ressamların toplam 79 tablosu sergilenmiştir.
Sergiye Güzel Sanatlar Birliği, Müstakiller ve D Grubu sanatçıları
katılmışlardır. Sergide, Müstakillerden Z. F. İzer ve H. Görele,
D Grubundan B. R. Eyüboğlu ve T. Zaim en beğenilen ressamlar
olmuşlardır. Güzel Sanatlar Birliği’nden İbrahim Çallı’nın Çıplak
Kadın isimli tablosu ise çok büyük bir beğeni toplamıştır. Hatta İ.
Grabar’ın tablo önünde “cilde bu tabii rengi verebilmek için insanın
Allah tarafından ressam olarak yaratılması lâzımdır” dediği bilinmektedir
1226 . Açıldığı 31 Aralık 1935’den 27 Ocak 1936 gününe
kadar geçen sürede sergiyi yaklaşık 13 bin kişi ziyaret etmiş, Çallı
İbrahim ile Salah Cimcoz da eserler hakkında izahat vermişlerdir 1227 .
Sovyet basını sergiyle yakından ilgilenmiştir. VOKS’un öncülüğünde
gerçekleştirilen bu sergiyi, Türk sanatını Sovyet sanatçılara ve
halkına tanıtmak, Türk sanatçılarına iltifat ederek onları bu tür organizasyonlara
teşvik etmek ve sanat adı altında yapılmaya çalışılan
komünist propagandanın Türkiye’ye nüfuz etmesini sağlamak şeklinde
değerlendirebiliriz.
Moskova’dan sonra Kiev’de 1228 de açılan Türk Resim Sergisi,
1225 Son Posta, 31 Aralık 1935, s. 3; Tacibayev, a.g.e., s. 215.
1226 Tacibayev, a.g.e., s. 215-216.
1227 Tacibayev, a.g.e., s. 216; Sergiyi ziyaret edenlerin sayısını Son Posta gazetesi
18 bin kişi olarak vermektedir (Son Posta, 2 Ocak 1936, s. 1; 28 Ocak 1936,
s. 3).
1228 Moskova ve Kiev’de başarılı sonuçlar alınması üzerine serginin Bükreş’te de
açılmasına karar verilir. Serginin Bükreş’in en büyük müesseselerinden biri
olan Ateneul Romain Salonu’nda teşhir edileceği açıklanır (Tan, 5 Şubat 1936,
s. 5).