atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

538
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
5. Sovyet Ressamlar ve Türkiye’deki Çalışmaları
Ankara’nın sanat ortamının şekillenmesinde ve renklenmesinde
sergilerin büyük rol oynadığını söylemiştik. Yalnız bu sergiler sadece
Türk ressamların ya da Türk resim birliklerinin açmış oldukları
sergiler ile sınırlı kalmamış, ülkeye gelen çok sayıda yabancı ressamın
ve sanatçı grubunun sergileri ile de zenginleşmiştir. Macar,
İtalyan ve ağırlıklı olarak da Sovyet sanatçılarının çeşitli tarihlerde
açtıkları sergiler Ankaralı sanatseverlerin beğenisine sunulmuştur.
Örnek verecek olursak; 1932 yılında Budnay Gyula, Zajti Ferenc
vs. den oluşan Macar sanatçılar önce Ankara Halkevi’nde bir sergi
açmışlar, sonra da İstanbul’a geçerek Galatasaray Lisesi’nde eserlerini
yaklaşık on gün süreyle sergileme imkânı bulmuşlardır1219 . Yine
1930’ların sonlarında Sergi Evi’nde, dönemin tanınmış 54 İtalyan
sanatçısının 180 parça eseri sergilenmiştir. Sergi Evi’ndeki İtalyan
Gravür Sergisi’nin açılışına Maarif Vekili Saffet Arıkan, Dahiliye
Vekili Şükrü Kaya ile Numan Menemencioğlu gibi isimlerin dışında
İtalyan Büyükelçisi Carlo Galli de iştirak etmiştir1220 .
Yabancı sanatçıların açtıkları sergiler içinde, Sovyet sanatçıların
sergileri ayrı bir öneme ve ağırlığa sahiptir. Çünkü ülkede 1930’lu
yıllarda özellikle Moskova’dan gelen sanatçıların çokluğu dikkat
çekmektedir. Bu aktivitelerin, tiyatro bölümünde de gördüğümüz
üzere yine VOKS’un çalışmaları kapsamında yapıldığını söylemek
yanlış olmayacaktır. Yüzyılın başlarında gerek Avrupa gerekse
Amerika’da ön plana çıkan konu, sanat terbiyesi ve halka sanat terbiyesinin
verilmesidir. Çünkü bu konu bizim ülkemiz de dahil olmak
üzere bir medeniyet meselesi olarak ele alınmış, yeni yüzyılın zaruretlerinden
biri olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalar kapsamında
en büyük hedef ise belli bir sanat terbiyesine sahip, kültürlü, medeni,
yani bir anlamda bugün entellektüel denilen bir sınıfın oluşmasını
sağlamak olarak belirlenmiştir. İşte bu bağlamda Türkiye’de
bir entellektüel sınıf oluşturma çabası içinde, halka sanat terbiyesi
vermek amacıyla çeşitli ülkelerin sanat kolları ve teşkilâtları ile işbirliği
yapılmış, yabancı ülke sanatçılarının ülkeye gelerek sergiler
açmalarına imkân tanınmış, aynı zamanda Türk sanatçılarının da
1219 Son Posta, 29 Mayıs 1932, s. 2.
1220 Ayın Tarihi, 21 Şubat 1938, S. 51, s. 6.