atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 537
gibi genç sanatçılar eserleriyle Türkiye’de kübizmin ilk örneklerini
vermişler, 1930 yılında Elif Naci kendi eserlerinden oluşan sergisini
açmış, 1932’de yine Ali Çelebi, Glorya Sineması’nın girişinde, Saip
Mualla ise bir kulübün üst salonunda sergilerini açmışlardır. Bunu
D Grubu’nun 8 Ekim 1933 günü açtığı ve E. Naci, C. Tollu, F. İzer,
N. Berk, A. Dino ve heykeltraş Z. Müritoğlu’nun katıldığı başka bir
sergi takip etmiştir. Ankara’daki sanat ortamı 1933 ve sonrasında da
son derece hareketli günler geçirmiştir. Gelişmelere baktığımız zaman
iki nokta hemen göze çarpmaktadır. Bunlardan ilki İstanbul gibi
Ankara’nın da belli bir sanat galerisinden yoksun oluşudur. Öyle ki,
sergiler, apartman dairelerinde, sinema girişlerinde, kulüplerde ya
da çeşitli mağazalarda açılmıştır. Bu durumun farkında olan Atatürk
de daha sonraki günlerde Ankara’ya sanatçıların eserlerini sergileyebilecekleri
sanat merkezleri ve müzeler kazandırmak için çalışmaya
başlamıştır. Ancak Ankara’da sadece Devlet Resim ve Heykel
Müzesi’nin 1980 yılında açıldığı düşünülecek olursa, Atatürk’ten
sonra bu konuya ne kadar önem verildiği ve ilgilenildiği ortaya çıkacaktır.
İkinci husus ise 1930 sonrası sanat çevresinde başlayan tartışmalardır.
Özellikle 1931 ve sonrasında sergilerin sıkça açılmaya başladığı
bir dönemde sanatçılar arasında bazı anlaşmazlıklar ve tartışmalar
yaşanmaya başlamış, sanat, resim vs. konular sürekli gündeme
gelmiş, hatta mesele gazetelerin köşe yazılarına kadar taşınmıştır. Bu
tartışmaların en ilginci ise bir sanatçının kendi eserlerini meth etmeye
hakkı olup olmadığı üzerine yapılmıştır. Örneğin, Hamit Görele
Galatasaray’da bir sergi açmış, Elif Naci de bu sergiyi tenkit eden
bir makale kaleme almıştır. Bu eleştirel yazı üzerine Hamit Görele
hem kendisini savunmuş hem de eserlerini övmüştür. İşte bu durum
sanatçıların eserlerini meth edip etmeyeceği gibi bir tartışma başlatmış
ve Peyami Safa ile Nurullah Ata (Ataç)’nın da konuya dahil olmasıyla
birlikte bir süre daha devam etmiştir. Mesele, Elif Naci’nin
dediğine göre, Türkiye’deki yabancı sanatçıların şöhret bulması ile
son bulmuştur 1218 .
1218 Ankara sergileri hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Elibal, a.g.e., s. 61-66.