atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

536
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
bir anlamda Ankara’nın İstanbul’a rakip olması demektir. Neticede
başkent bu mücadeleden de başarıyla çıkmıştır.
Katılımın yoğun olduğu Ankara Sergilerine bir göz atacak olursak;
1927 tarihli Dördüncü Ankara Sergisi bu katılımın en bariz örneğini
teşkil etmiştir. 1500 kişinin biletli gezdiği, öğrencilerin de katılımı
ile 2500 kişilik ziyaretçisi ile ön plana çıkmış olan sergide çok
sayıda eser satılmıştır. Kişisel alımların haricinde Maarif Vekâleti
2300 liralık, Meclis de 500 liralık tablo satın almıştır. Bunların dışında
Dışişleri ve Ankara Belediyesi’nin de tablo aldığı bilinmektedir.
Bu dönemin ilginç uygulamalarından biri de 1932-33 yıllarında
yaşanmıştır. 1933 yılında, Onuncu Yıl münasebetiyle düzenlenen
İnkılâp Güzel Sanatlar Sergisi için özel bir davetiye bastırılmış ve
çok sayıda kişiye gönderilmiştir. Bu kişiler arasında bulunan Ankara
Halkevi Başkanı Nafi Atuf’dan da 4.11.1933 günü Halkevi’ndeki
sergiyi şereflendirmesi istenmiştir. Asıl önemlisi ise sergi ile ilgili
bir liste, broşür hazırlanmış, sanatçıların isimleri, katalog numaraları,
eserlerinin isimleri ve bedelleri yazılmıştır 1217 . 1927 yılında sadece
Maarif Vekâleti’nin 2300 liralık eser satın aldığı görülmüştür.
1930’lu yıllarda yapılan 2000-3000 liralık bu alışverişler, o dönem
için hiç de küçümsenmiyecek olan bu rakamların sanata harcanması,
kuşkusuz Atatürk’ün önerileri ile olmuş ve daha sonraki dönemler
için de bir başlangıç teşkil etmiştir. Bu yaklaşım, devletin sanatı ve
sanatçıyı sahiplendiğinin açık bir göstergesi ve dönemin kültür politikasının
da bir tezahürü olarak karşımıza çıkmaktadır.
O dönem Ankara’da Güzel Sanatlar Birliği haricinde Müstakiller
Grubu da çeşitli sergiler açmıştır. Grubun 1929 tarihli Ankara Türk
Ocağı’ndaki sergisini 1930-31-32-33 sergileri izlemiştir. Bu sergilerin
ortak özelliği ise hem sanatın halkla buluşturulması, hem de
yeni sanatçıların eserleriyle kendilerini, tarzlarını ortaya koymaya
çalışmalarıdır. Örneğin, 1927 sergisinde Ali Çelebi, Zeki Kocamemi
1217 Örneğin; Katalog No. Sahibi Eser Adı Takdir edilen Fiat
39 Turgut 10.Yılı Kutlama 600 lira
23 Çallı İbrahim Yasak 250 lira
17 Halil İbrahim Cephane Taşıyan Köylüler 800lira
gibi
(Elibal, a.g.e., s. 64-65).