atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 535
Adı geçen sergilerde resim katalogları genelde Halkevleri ya da
Cumhuriyet Halk Partisi başlıkları, logoları ile tanıtılmış, yapılan
eserler yine aynı kurumlar tarafından satın alınmıştır. Bu durum tek
parti yönetiminin sanata yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Dönemin
bu önemli sanat organizasyonları, sanatçılara, sanat ortamına
bir hareketlilik ve heyecan getirirken, beraberinde sanat eserlerinin
sipariş yoluyla yaratılması gibi konularda da yeni tartışmalar yaratmıştır.
İşte bu yüzden, tek partili Cumhuriyet döneminin en önemli
sanat aktivitesi olan bu geziler ve akabinde açılan sergiler, Hükümetin
daha doğrusu CHP’nin kültür ve sanata bakış açısını yansıtması
açısından önem taşımaktadır. Ortaya çıkan tablo, sanata ve sanatçıya
bakış açısının İnönü döneminde de değişmediğini göstermiştir.
Galatasaray Sergileri, Yurt Gezileri Resim Sergisi gibi yurdun
çeşitli yerlerinde açılan sergilerin en büyük rakibi ise Ankara
ve Ankara’da açılan sergilerdir. Bunlardan da kısaca bahsetmekte
fayda vardır. Şöyle ki; Türk resminin gelişim sürecinde özellikle
İstanbul’daki Galatasaray Sergileri ile boy ölçüşmeye başlayan ve
hatta ona ciddi rakip olan Ankara Sergileri, Güzel Sanatlar Birliği’nin
kurulması ile başlamıştır. İcra Vekilleri Heyeti’nin (Bakanlar Kurulu)
aldığı 12 Eylül 1926 tarihli karar neticesinde Sanayi-i Nefise
Sergisi’nin Ankara’da açılması kararlaştırılmıştır. Sergiler öncelikli
olarak Ankara Etnografya Müzesi, Türk Ocağı gibi merkezlerde açılmıştır.
Ankara’nın sanat hayatını renklendirmeye başlayan bu faaliyetler
zamanla büyük rağbet görmüş, katılım artmaya başlamıştır 1215 .
Yine Ankara Halkevi de Güzel Sanatlar Birliği, Müstakiller, D Grubu
ve serbest sanatçıların sergilerinde vazgeçilmez mekânlardan biridir.
Bu grupların katılımı ile Haziran 1938’de Ankara Halkevi’nde
açılan sergiye Güzel Sanatlar resim şubesi 130, Müstakiller 52, D
Grubu 17, serbest ressamlar da 36 eser ile katılmıştır. Saffet Arıkan
tarafından açılan sergiye ilgi de büyük olmuştur 1216 . Yalnız bu gelişmeler
Galatasaray Sergileri’ni olumsuz yönde etkilemiş, Ankara’da
satılamayan eserler İstanbul’a gönderilerek sergilenmeye başlamıştır.
Kısacası başkent Ankara’nın sanat hayatında devreye girmeye
başlaması, İstanbul’daki sanat aktivitelerinin tadını kaçırmıştır. Bu
1215 Elibal, a.g.e., s. 61.
1216 Ayın Tarihi, 2 Haziran 1938, S. 55, s. 13.