atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 533
ğimiz kadarıyla Hasan Âli Yücel, Burhan Belge gibi isimlerin destek
verdiği bu sonuca, Vedat Nedim Tör karşı çıkmıştır. İşte Hükümet
ve sanat çevrelerinde başlayan bu ilginç tartışmalar, bu tarihten sonraki
sanat etkinliklerini de yakından etkilemiştir. İnkılâp Sergileri
ve Ankara Sergileri dışında, Halkevlerinde 1939-44 yılları arasında
düzenlenen resim-heykel etkinliklikleri de önemle belirtilmesi
gereken bir faaliyettir. Gerçekten de Halkevleri’nin güzel sanatlar
kolunun çalışmaları, resim sanatına olan ilginin artmasında, sanatın
yaygınlaştırılmasında ve özellikle de resim-heykel sanatının şekillenmesinde
ayrı bir yere ve öneme sahipdir. Nitekim Halkevlerinin
güzel sanatlar kolunun çalışmaları kapsamında 1939 yılında başlatılan
bir uygulama ile 48 ressamın il il dolaşarak resim yapmalarına
imkân sağlanmıştır 1208 . Bu arada CHP, Cumhuriyet’in 15. yıldönümü
hazırlıkları kapsamında yaptığı toplantılar sonucunde böyle bir karar
almıştır 1209 . 1939-44 yılları arasında devam eden bu etkinlik kapsamında
amaç, sanatçıların Anadolu ve Anadolu insanıyla buluşmasını
sağlamak, sanatı yerel konulara yöneltmek ve yurt güzelliklerini
benimsetmektir. Âdeta bir seferberlik havasında sürdürülen Yurt Gezileri
işte bu çeşitli resim gruplarının temsilcileri ve bağımsız pek
çok sanatçının katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte her yıl on
ya da onbir ressam Anadolu’yu gezmiş 1210 ve resmetmeye çalışmıştır.
Dolayısıyla bu gezilerin sonrasında Yurt Gezileri Resim Sergisi
1208 1939 tarihindeki yurt gezisinde; A. Dino Balıkesir, Âli Karsan Bolu, Ayetullah
Sümer Afyon, Cevat Dereli Sinop, Malik Aksel Sivas, Refik Epikman Hatay,
Sabiha Bozcalı Zonguldak, Seyfi Toray Diyarbakır, Turgut Zaim Kayseri, Zeki
Faik İzer Eskişehir gibi illere gitmişlerdir (Mülayim, a.g.e., s. 163).
1209 1938 yılında CHP aldığı karar çerçevesinde, Türk ressamlarının yurdun her
köşesine gidip gezmesini ve Edirne, Bursa, Konya, Antalya, İzmir, Antep, Malatya,
Trabzon, Rize ve Erzurum gibi vilâyetlere Güzel Sanatlar Akademisi’nin
belirleyeceği on kadar ressamın gönderilmesini kararlaştırmıştır. Sanatçıların
yol paralarını ve zaruri masraflarını ödemeyi parti üstlenmiştir. Yaklaşık bir
ay sürecek bu gezi sonrasında ise, ortaya çıkacak eserlerin belirlenecek bir
jüri tarafından değerlendirilmesi ve kıymetli olanlarının parti tarafından satın
alınması da karara bağlanmıştır (Son Posta, 28 Temmuz 1938, s. 11).
1210 Bu gezilere, ilk dört yılda her seferinde 10, beşinci gezide 14, altıncı gezide
ise 11 sanatçı katılmıştır. İlk geziden 96, ikincisinden 105, üçüncüsünden 85,
dördüncüsünden 101, beşincisinden 166 ve altıcısından da 130 eser ile dönülmüştür
(İskender, a.g.m., s. 1685-1686).