atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 531
zamanla Bakanlık 1202 ve Belediyelerce de benimsenmiştir.
Ayrıca bu sergilere dönemin basını her zaman olduğu gibi büyük
ilgi göstermiş ve sergi ile günlerce meşgul olmuştur. Basından
bu sergilerin ne zaman açıldığı, kaç tane eser teşhir edildiği, katılımın
nasıl olduğu ve serginin genel başarısı konusunda ayrıntılı
bilgiler ediniyoruz. Örneğin, Temmuz 1934 tarihli 18. Galatasaray
Sergisi’nde çok sayıda eser yer aldığını fakat serginin başarısının
çok fazla olmadığını anlıyoruz 1203 . Ama bunun dışında Temmuz
1936 tarihli 20. sergi 1204 ile Temmuz 1937 tarihli 21. sergilere 1205 katılımın
çok yüksek olduğu ve büyük beğeni topladığına dair örnekler
de mevcuttur. Görüldüğü gibi, Türk resim tarihimizin ilk ortak resim
sergisi olan Galatasaray Sergileri Cumhuriyet döneminin en önemli
sanat etkinliklerinden biri olmuş, sergiler önceleri İstanbul’un sonraları
da Ankara’nın sanat ortamını canlandırıp renklendirmiştir. Ayrıca
sanatın millileşmesinde ve en mühimi de resim sanatının halkın
hizmetine sunulmasında büyük rol oynamıştır.
1931-36 yılları arasında düzenlenen İnkılâp Sergileri ise Galatasaray
Sergileri’ne paralel olarak yürütülen ve 1923’ten beri düzenlenen
Ankara Sergileri’ni ikinci plana düşürmüş, dönemin önemli ve
tartışmalı sanat etkinliklerinden biri haline gelmiştir. Cumhuriyet’in
10. yıldönümü münasebetiyle programlanan bu sergiler, genelde
Milli Mücadele konulu resimlere yer verilmesinden ötürü bu adla ortaya
çıkmıştır. Özellikle Ekim 1933 tarihinde Ankara’da düzenlenen
1202 Atatürk’ün bu örnek tutumu, dönemin bakanlarını ve diğer yöneticilerini de
çok etkilemiştir. Örneğin, Ressam Saim Özeren Cumhuriyet’in ilk yıllarında
Erzurum’da bir sergi açar. O günlerde Anadolu’da bir geziye çıkmış olan dönemin
Maarif Vekili Mustafa Necati Bey de Erzurum’a uğrayarak, hem sergiyi
gezer hem de sanatçıya iltifatlar ederek onun bir eserini satın alır (Elibal,
a.g.e., s. 61).
1203 Son Posta, 22 Temmuz 1934, s. 2.
1204 127 parça tablonun teşhir edildiği 20. Galatasaray Sergisi’nde, Ayetullah
Sümer’in Yeşil Portre, General Halil Dural’ın Natürmort (1930’da Viyana sergisinde
altın madalya kazanmıştır), Şevket Dağ’ın Eski Kadın vs. eserleri ön
plana çıkmıştır (Son Posta, 2 Ağustos 1936, s. 4).
1205 Yine katılımın çok yüksek olduğu belirtilen 21. Galatasaray Sergisi’nde ise
Hikmet Onat’ın Gazhane Deresi, Çallı İbrahim’in Çam Limanı, Rahman
Safi’nin Çingeneler, Sami Yetik’in Koyunlar, Kazlar, Vechi Bereketoğlu’nun
Kayalar gibi eserleri teşhir edilmiştir (Son Posta, 30 Temmuz 1937, s. 4).