atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 529
banın Ankara ve İstanbul’un ötesine de taşınma zorunluluğu olduğu
bir gerçektir.
Grup sergilerini tam onbeş kez tekrarlamış ve 1947 yılında bu
birliktelik sona ermiştir. Gruba çeşitli sergilerde çok sayıda sanatçı
katılmıştır. Bedri Rahmi Eyüboğlu, Turgut Zaim, Eren Eyüboğlu,
Arif Kaptan, Fahrünnisa Zeyd, Zeki Kocamemi bunlardan sadece
bazılarıdır. Ülkede çağdaş sanatı yaratabilmek ve moderni yakalayabilmek
adına, sanatçılar çekinmeden, büyük bir hızla birleşip
ayrılabilmişlerdir. Bu ani davranış değişikliği, sanatsal oluşumları
derinden etkilemiştir. Adı geçen sergilerde resim ve sanat, sanat alanındaki
gelişmeler gibi konularda konuşmalara da yer verilmiştir.
Grubun art arda sergiler açması ve başarılı olması dönemin basınında
geniş yer tutmuştur. Öyle ki, konuyla ilgili çıkan haberlerde,
grubun başarısının Moskova sergilerinde konuşulduğundan ve kısa
aralıklarla sergi açmasının ise takdire şayan bir sanat hareketi olduğundan
bahsedilmiştir1197 .
D Grubu temsilcileri zamanla Akademi’de de görev almışlardır.
Hatta bu durum okuldaki Çallı Kuşağı’nın etkisinin azalmasına bile
neden olmuştur1198 . Görüldüğü gibi, bir şapkacı dükkanında açılan
ilk sergi ile yola çıkan birlik, ancak 1947 yılına kadar ayakta kalabilmiştir.
Bu gelişmeler bize o tarihte daha İstanbul’un doğru dürüst bir
sanat galerisine sahip olmadığını göstermektedir. Fakat buna rağmen
grup çeşitli salonlarda açtığı sergiler ile adından sıkça söz ettirmiş,
yeni sanatçıların gruba katılmasıyla önemini artırmış, açtığı sergiler,
sergilerdeki konuşmalar ve sanat tartışmaları ile İstanbul’da sanat
ortamının şekillenmesine vesile olmuştur. Olumlu veya olumsuz bu
tarz oluşumların, topluma resim kültürünün aşılanması ve sanatın
yaygınlaştırılması gibi katkılarda bulunduğu bir gerçektir.
Osmanlı Ressamlar Cemiyeti, Sanayi-i Nefise Birliği, Müstakil
Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği ve D Grubu dışında 1930-40 yılları
arasında hiçbir gruba dahil olmadan sanatını devam ettirenler de
vardır 1199 . Ancak yine de bu tarihler arasında sanat ortamını Müstakiller
ve D Grubu belirlemiştir. Sanat camiası 1940 sonrası tekrar
1197 Son Posta, 28 Nisan 1934, s. 2.
1198 D Grubu hakkında ayrıntılı bilgi için bk. İskender, a.g.m., s. 1684-1685; Tansuğ,
a.g.e., s. 179-190; Gören, “Cumhuriyet’in Kuruluşundan ...”, s. 281-282.
1199 Celal Esat Arseven, Fikret Mualla, Nazlı Ecevit, Şemsettin Arel, Hamit Görele
bunlardan sadece birkaçıdır.