atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 519
kurulmuştur. İ. H. Tonguç ise yaptığı yayınlar haricinde 1932 yılında
Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü’nü kurmuştur. İş ve sanat
eğitimine gönülden inanan birisi olan İ. H. Tonguç, kurduğu Gazi
Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü ile Türkiye’de resim öğretmeni
yetiştirme işini kurumlaştırmayı başarmıştır. İ. H. Baltacıoğlu da
eğitim, sanat, sanat eğitimi ve resim gibi konularda çok sayıda yayın
yapmıştır 1168 .
İlk ve orta öğretimlerin ders programlarına resim dersinin zorunlu
ders olarak konulduğu bu dönemin en önemli gelişmesi şüphesiz,
Sanayi-i Nefise Mektebi’nin 1927 yılında Güzel Sanatlar
Akademisi’ne dönüştürülmesidir. Yüksek sanat eğitimi veren bu kurum,
Osmanlı döneminde olduğu gibi Cumhuriyet dönemininde de
önemli kültür ve sanat kurumlarından biri olarak varlığını sürdürmeye
çalışmıştır. Daha cumhuriyetin ilk yıllarında bir sanat akademisinin
kurulmuş olması, devletin konuya verdiği değeri göstermesi
açısından önem taşımaktadır. Güzel Sanatlar Akademisi’nin bu dönemde
öncelikle bina problemi çözülmüş ve okul Fındıklı’daki binaya
taşınmıştır. Sonra da günün gereklerine ve şartlarına göre programında
yeni düzenlemelere gidilmiştir. Okula kız ve erkek öğrenciler
birlikte kabul edilmiş, Osmanlı dönemindeki gibi kız erkek ayrımı
yapılmamıştır. Eğitimde kız erkek ayrımının yapılmaması, Kurtuluş
Savaşı’nda Türk kadınının varlığını ispatlamasının ve Atatürk’ün
toplumda kadına ayrı bir yer vermesinin yanı sıra, Cumhuriyetin bu
konudaki kararlı ve tutarlı tavrını göstermesi açısından da önem arz
etmektedir.
Akademi, 1928’de Namık İsmail’in (Yeğenoğlu), onun ölümünden
sonra da 1936’da Burhan Toprak’ın kurum müdürlüğüne 1169
getirilmesi ile büyük bir değişim içine girmiştir. Türkiye’de çağdaş
sanat eğitiminin temelini atan bu kurumun başına getirilen Namık
İsmail döneminde okul, lise düzeyinde bir eğitim kurumu haline
gelmiştir. Yine ressam Namık İsmail’in içinde bulunduğu sanat or-
1168 Resim eğitimi hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Serap Etike, Cumhuriyet Dönemi
Resim Eğitimi (1923-1950), Güldikeni Yay., Ankara 2001, s. 57, 72-
84.
1169 Adı geçen şahıslardan önce kurum müdürlüğünü Osman Hamdi Bey, ondan
sonra da 1910’da Halil Edhem (Eldem), 1917’de Halil Paşa, 1918’de Nazmi
Ziya (Güran), 1921’de Ali Sami (Boyar), 1925’de de Mehmet Cemil (Cem)
yapmıştır.