atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

504
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
muası (1931), İpek Film Magazin (1932), Ankara Sineması, Sinefon
(1934), Sinema Alemi, Sinepost (1935), Holivut İstanbul Magazin,
Sinema Mecmuası (1936), Yıldız, Sinema Objektifi (1937) gibi yayınlar
ile sinema dergilerinde bir patlama yaşanmıştır. Adı geçen ve
ismini sayamadığımız daha pek çok dergi, sadece İstanbul’da değil,
Ankara, Bursa, İzmir gibi şehirlerde de çıkarılmıştır 1138 .
Sinemanın etkisini artırmaya başladığı 1933 ve sonrasında ise
dergiler özellikle Amerikan sinemasını ve Hollywood ismini sıkça
telaffuz edip konu yapmaya başlamışlardır. Biraz da ticari kaygılardan
ötürü, yabancı filmler, bunların yıldız sanatçıları, özel hayatları
vs. konular üzerinde durulmuş, Hollywood starlarının resimleri dergi
ve gazetelerin sayfalarını süsler hale gelmiştir. Bu arada daha önce
de ifade ettiğimiz gibi, Fikret Adil Vakit gazetesinin haftalık parasız
eklerinde sinema eleştirileri yapmaya başlamıştır. Sinema haberlerine,
bugün olduğu gibi, ilgi o kadar büyümüştür ki, İstanbul’da sadece
Fransızca olarak haftada 2100 adet dergi satılmaya başlanmıştır.
Kısacası popüler sinema dergileri, sinemanın çekim gücünün iyice
hissedildiği 1930’lu yıllar boyunca tirajlarını artırarak okuyucularına
ulaşmaya devam etmişlerdir. Küçük kadroları, kısıtlı imkânları ve
kendi yarattıkları o renkli üslûpla Türk halkına sinemayı sevdirmeye
çalışmışlardır.
a. Sovyet Sinemacıların Türkiye’deki Faaliyetleri
Türk Sinema Tarihinde 1930 ve sonrasında çekilen yerli filmler
kadar, Sovyet yönetmenlerin çektiği yabancı filmlerin de ayrı
bir önemi vardır. Çünkü Cumhuriyetin kurulmasından sonra kültürel
ilişkileri geliştirmek için Sovyet Rusya ile sinema adına yapılan
temaslar1139 çok mühim sonuçlar doğurmuştur. Herşeyden önce
1138 Burçak Evren, Başlangıçtan Günümüze Türkçe Sinema Dergileri, Korsan
Yay., İstanbul 1993, s. 13-17, 25-37.
1139 Türkiye Şubat 1935 yılında Sovyet sinema teşkilâtının yıl dönümü münasebetiyle
Rusya’ya bir heyet göndermiştir. Hatta Rusya’ya gidecek heyete Maarif
Müfettişlerinden Burhan Toprak’ın katılması ve kendisine bir de siyasi pasaport
verilmesi Maarif Vekâleti kararı ile kabul edilmiştir (BCA, 030.18.01.02/
52.11.16). Sovyet film şirketinin kuruluş yıldönümüne gösterilen bu ilgi ve
katılım, ilişkinin boyutunu ve verilen değeri göstermesi açısından son derece
önemlidir.