atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 495
kanlığın müsaadesi ile memlekete sokulması kabul edilmiştir 1111 .
Zamanla makina sayılarında artış görülmüş, sinema makinası olan
Halkevi sayısı 1945 itibarıyla 44’e ulaşmıştır. Yurt dışından getirtilen
bu makinaların yardımı ile halka özellikle yazın açık hava film
gösterileri yapılmaya başlanmıştır. Öyle ki, 1930 ortalarında Ankara
Halkevi’nin açık hava film gösterilerini 156 bin kişinin 1112 izlediği
ileri sürülmüştür. Genellikle parti tarafından gönderilen filmlerin
gösterildiği Halkevlerinde, eğitim yönü ağır basan belgesellere daha
çok yer verilmiştir. Örneğin, Ankara Halkevi atölyelerinde hazırlanan
ve senaryosuyla rejisini Münir Hayri’nin yaptığı ilk belgesel
film denemesi olan Halkevlerinde Halk ve Gençlik konulu film,
1936 yılında çoğaltılarak dağıtılmıştır 1113 . Halkevleri tiyatro, müzik
vs. konularındaki çalışmaları sırasında yaptıkları film gösterileri ile
hem halkın ilgisini çekmeye hem de ülkenin eğlence dünyasını renklendirmeye
çalışmışlardır.
Sinemanın halka ulaşmasında basının rolü, üzerinde ayrıca durulması
gereken bir konudur. Çünkü gerçekten Türk basını bu konuya
büyük ilgi göstermiş, bilhassa 1930 sonrası sütunlarında sinema
haberlerine geniş yer ayırmıştır. Dönemin en popüler gazeteleri, bir
sayfalarını mutlaka sinemaya ayırmışlar, vizyondaki filmleri, bunların
artistlerini ve Hollywood haberlerini konu yapmaya başlamışlardır.
Gösterimde olan filmler, bunların hangi sinemada oynadığı,
hangisinin iyi olduğu vs. konular üzerinde durulmuş, özellikle de
yeni gelecek filmlerin tanıtımına çok önem verilmiştir. Dünyada
sesli filmin ilk gösterimlerinin yapıldığı tarihlerde bu tür haberler,
daha büyük bir heyecanla okuyucuya aktarılmıştır. Ayrıca 1930 yılında
Fikret Adil, Vakit gazetesinin haftalık eklerinde ilk kez sinema
eleştirileri yapmaya başlamıştır. Ülkede başlatılan bu ilk uygulama
ile, gösterimde olan filmlerin kritiği yapılmaya ve Türk seyircisi bir
anlamda yetiştirilmeye çalışılmıştır.
Peki Türk halkının dünyanın bu yeni eğlence tarzına yaklaşımı
ve ilgisi nasıl olmuştur? Açıkçası sinema Türkiye’de büyük bir
merak konusu olmuş ve halk zamanla alıştığı bu sanatı yakından ta-
1111 BCA, 030.18.01.02/ 37.43.20.
1112 Hayri, a.g.m., s. 430.
1113 Karadağ, a.g.m., s. 1064, 1072.