atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 493
Yine buna benzer bir örnek de 1934 yılında yaşanmıştır. Fuat
Uzkınay Zafer Yollarında isimli bir belge film çekmiş, 1930 sonlarında
da bu filmin biraz daha genişletilerek tekrar ele alınması gündeme
gelmiştir. Durumdan haberdar olan Atatürk 1934 yılında bu
filmi izlemiş, Lâkin pek tatmin olmamış, bunun üzerine de çalışmaların
sürdürülmesini istemiştir. Nitekim oluşturulan komisyonun
yaklaşık iki yıl süren çalışmasından sonra Uzkınay’ın üç bölümlük
filmi 12 bölüme çıkartılmıştır. Fakat Atatürk’e ait sahnelerin zorluğundan
ötürü film tam anlamıyla tamamlanamamıştır. Bunu öğrenen
Atatürk’ün verdiği cevap ise oldukça ilginçtir: “Ben hayattayım.
Milli Mücadele’ye ait bütün evrakım, kılıcım, çizmem halihazırda
mevcut olduğuna göre çağırdığınız anda bana düşen vazifeyi yapmadım
mı? Böyle bir teklif karşısında kalsam memnuniyetle kabul eder,
bir artist gibi filmde rol alır, hatıraları canlandırırdım. Bu milli bir
vazifedir. Çünkü Türk gençliğine bu mücadelenin nasıl kazanıldığını
canlı olarak ispat etmek, hatıra bırakmak, ancak bu filmle mümkün
olacaktır”. Atatürk’ün tüm gayretleri ve teşviklerine rağmen, İstiklâl
adı verilen film, özellikle O’nun hastalığı ve ardından da ölümü yüzünden
tamamlanamamıştır 1108 . Bütün bu örnekler Atatürk’ün sinemaya
verdiği değeri gösterir. Ancak verilen destek ve teşviğe rağmen
sinemada arzu edilen noktaya gelinememiş, ne sinema sanatçısı ne
de sinema seyircisi yetiştirme işi diğer inkılâpların hızına ulaşmayı
başarabilmiştir.
Atatürk dönemi kültür politikaları çerçevesinde, sinema herşeyden
önce bir eğitim aracı olarak algılanmıştır. Çünkü aynı günlerde,
halk eğitimi ve sinemanın eğitimdeki rolü konusu ağırlık kazanmaya
ve özellikle de dünyada konuyla ilgili çok sayıda kongre tertip
edilmeye başlanmıştır. Ağustos 1935 tarihinde Amerika’da Oxford
Pedagoji Kongresi toplanmış, kongrenin üç toplantısı eğitimde sinema
konusuna ayrılmıştır. Kongrede dönemin sinema konusunda
en ileri ülkelerinden biri olan Alman filmlerine de yer verilmiştir.
Bunlar genellikle halk terbiyesine yönelik kısa filmler olmuştur. Münir
Hayri’nin Ülkü dergisindeki yazısından öğrendiğimiz kadarıyla,
özellikle Alman sineması üzerinde çok durulmuştur. Çünkü Almanlar
sinemanın pedagojik boyutunu ön plana çıkarmışlar ve ilginç
1108 Dorsay, a.g.e., s. 16.