atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

40
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
getiren SCF deneyimi mevcut gerilimi âdeta bir krize dönüştürmüştür.
Böyle olunca da CHP, kendisine siyasi bir rakip olarak görmeye
başladığı ocakları ilk fırsatta safdışı bırakmanın bütün yollarını
denemeye koyulmuştur. Görüldüğü üzere, aslında hiçbir alternatife
tahammülü olmayan CHP, ülkede tek parti egemenliğini kurabilmek
ve iktidarını güçlendirebilmek adına, SCF’dan sonra ilk etapta kendisine
rakip olarak görmeye başladığı Türk Ocaklarına el atma gereği
duymuştur. Zaten Halk Partisinin yeni politika arayışı içinde olduğu
bu günlerde Türk Ocakları ülkede en çok konuşulan ve tartışılan
mevzulardandı Tartışmaların en mühimi ise ocakların gücü ve halk
üzerindeki etkisiydi ki bunun da CHP’ni tedirgin eden sebeplerin
başında geldiğini söylemek mümkündür. Nitekim Hamdullah Suphi
de bu konuda Rusya, Almanya ve İtalya’daki teşkilâtların örnek alındığını
ve Atatürk’ün bütün gücü tek elde yani partide toplayabilmek
için ocakları kapatma yoluna gittiğini söylemiştir 78 .
Bütün bu açıklamalar ve gelişmeler bize, ocakların kendi kendisini
feshettiği yolunda yapılan açıklamaların bir çelişki yarattığını,
dolayısıyla bunun bir inandırıcılığı kalmadığını açıkça göstermektedir.
Şu çok açıktır ki parti, halk eğitimi ve kültür meselelerini kendi
tekeli altına alabilmek için kendisine özellikle siyasal açıdan rakip
görmeye başladığı Türk Ocaklarını eriterek ülkede daha otoriter bir
yönetim kurmak gibi bir hareket tarzı benimsemiştir. Dünyadaki otoriter
anlayışların etkisiyle bütün güçlerin tek elde toplanma isteğinin
benimsenmesi ve bu isteğin parti-devlet bütünleşmesini doğurması,
neticede Türk Ocaklarının da değişen bu politika sonucunda kapatılmasına
neden olmuştur.
Atatürk, gelişen bütün olaylara rağmen Türk Ocakları etrafında
toplanan gençliğin dinamizminden ve gücünden faydalanmayı ve
onların kendilerinden ayrı hareket etmelerine mâni olmayı çok istemiştir.
1930 yılında başarısızlıkla biten çok partili hayat denemesinin
ardından aralıklarla yaklaşık üç ay devam edecek bir yurt gezisine
çıkan Atatürk, gezileri sırasında uğradığı Türk Ocaklarında ocaklı
gençlerle uzun sohbetler etmiş, onlardaki dinamizm ile yapılan çalışmalardan
büyük memnuniyet duymuş ve bunu da her fırsatta dile
78 Sefa Şimşek, Bir İdeolojik Seferberlik Deneyimi Halkevleri (1932-1951),
Boğaziçi Üniversitesi Yay., İstanbul 2002, s. 38, 40.