atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 485
detmiştir. Örneğin bu hususta yazara göre Muhsin Ertuğrul, “..seçtiği
piyesleri seyircilerine ulaştıran, oyuncusundan seyircisine tiyatroyu
tamamlayan herkesi yetiştirme görevini hiçbir karşılık beklemeksizin
yüklenmiş bir ustadır”. Özellikle 1959’da Şehir Tiyatroları ve
Operası Mütehassıs Başrejisörlüğü’ne geldikten sonra, çevresinde
toplanan gençlerle çok çalıştığı ve Şehir Tiyatrosu’nun o dönem altın
çağını yaşadığı söylenmektedir. M. Ertuğrul’un “çocuklarım” dediği
gençlerle çalışmaları ortak yürüttüğü ve onların hızla yükselmesine
imkân tanıdığı da bu eleştirelere cevap olarak verilmiştir 1087 .
Tiyatromuzun 1927-76 yılları arasında “düşünceleriyle, uygulamalarıyla”
Türk tiyatrosunu biçimlendiren ve “yıllar yılı değişmez
yönlendiricisi ve yöneticisi” olan Muhsin Ertuğrul’un bütün çalışmalarına
karşılık yetiştirdiği tek bir öğrencinin adının telaffuz edilmemesi
ise oldukça düşündürücüdür. Örneğin bugün nasıl Hikmet
Şimşek, Bülent Arel denilince hemen akla onları yetiştiren hocaları
Zuckmayer geliyorsa, operada nasıl Ebert ve öğrencileri örnek gösteriliyorsa,
Ertuğrul’un da herhalde bizzat yetiştirdiği öğrencileri kolaylıkla
sayılabilirdi. Şayet bu yapılamıyorsa, O’nun “çocuklarım”
dediği gençleri yetiştirdiği, bütün bilgi ve birikimini onlarla paylaştığı
iddiası da geçerliliğini kaybediyor demektir. Tiyatroda da tek
adam olmak, özellikle tek parti döneminin kurumlarda ve yöneticilerde
bıraktığı demokrasi anlayışının bir izi olmalıdır.
Atatürk’ün başlattığı kültür politikası ondan sonra da devam ettirilmeye
çalışılmıştır. İsmet İnönü de tıpkı Atatürk gibi güzel sanatlara
büyük önem vermiş ve kendi döneminde önemli gelişmelere imza
atmıştır. Tiyatroya yakın ilgi gösteren İnönü’nün zaman zaman konservatuara
gittiği, hatta tiyatro ve opera derslerini bizzat denetlediği
gayet iyi bilinmektedir. Cumhurbaşkanı İnönü, yaptığı konuşmalarda
da bu ilgisini ve desteğini sürdürdüğünü her fırsatta göstermiştir
1088 . O bu tavrı ve ilgisiyle, Atatürk’ün kültür politikasının yakın
1087 Efdal Sevinçli, Muhsin Ertuğrul, Arba Yay., İstanbul 1990, s. 200-201, 204,
274-277.
1088 Örneğin 1 Kasım 1944 günü TBMM’de yaptığı konuşmada genel hatlarıyla
değindiği sanat için şunları söylemiştir: “Güzel sanatlara marifimizin verdiği
ehemmiyetin, milli eğitimde büyük yeri vardır. Güzel sanatlarla Türk milletinin
iyi kabiliyetlerini meydana çıkartıp yükseltmek, büyük amacımızdır” (And,
Türk Tiyatrosunun Evreleri, s. 372).