atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 39
seçimlerine aday göstermesi ve Halk Partisi’ne karşı liste hazırlamaları
75 , örgütün hem CHP ile arasının açılmasına hem de endişelerin
artmasına neden olmuştur. Yine Hamdullah Suphi, Ahmet Ağaoğlu
gibi Türk Ocaklarının önde gelen isimlerinin SCF’da yer almaları
ise mevcut hoşnutsuzluğu iyice perçinlemiştir. Aynı günlerde
Darülfünun’da bazı hocaların SCF’ya girerek faaliyet göstermeleri
de büyük tepki çekmiş ve bu durum Hükümetin hocaların siyasetle
faal olarak ilgilenemeyecekleri görüşünü ileri sürmesine kadar gitmiştir
76 . Ayrıca SCF’nın kurulduğu günlerde Türk Ocaklarının partinin
birer şubesi gibi çalışması ve H. Suphi’nin ani ve sert çıkışları
ile söylemleri de ocakların tüzel kişiliğine son verilmesinde çok
etkili olmuştur 77 . Dolayısıyla CHP ile Türk Ocaklarını karşı karşıya
75 Baydar, a.g.e., s. 73; Emre Kongar, Atatürk ve Devrim Kuramları, Türkiye
İş Bankası Yay., Ankara 1981, s. 363.
76 1930-31 döneminde Darülfünun hocalarının siyasetle meşgul olup olamayacakları
ciddi bir tartışma konusudur. Aslında bu tartışma bazı hocaların SCF’na
girmesiyle başlamıştır. Örneğin İsmail Hakkı Baltacıoğlu bir yandan hocalık
yapmış, bir yandan da SCF’nın İstanbul Vilâyet Ocağı reisliğini fiilen yürütmüştür.
Yine Şekip Tunç da aynı partide faal üye olarak çalışmıştır. Fakat daha
sonra Şekip Bey partiden istifa etmiş, Baltacıoğlu da sadece ocak reisliğinden
ayrılmıştır. Bu süreçte üniversite hocalarının devlet memuru olup olmadıkları
ise sürekli tartışılmıştır. Oysa ki; Hükümet 1924 yılında Darülfünun’a
ilmi özerkliğin yanı sıra bir de idari özerklik tanımış ve hocaların statüsünün
devlet memurlarından farklı bir şekil almasına neden olmuştur. Ancak konu
SCF olunca işler değişmiş ve Hükümet onların siyasetle uğraşamayacaklarını
açıklamıştır. Bu arada Maarif Vekâleti SCF’da faaliyet gösteren hocalar hakkında
hiçbir işlem yapmamıştır. Kısacası Darülfünun hocalarından Nurettin
Ali Bey, Şemsettin Bey ve Neşet Ömer Bey’in CHP’de faal olarak çalıştıkları
düşünülecek olursa, Hükümetin tavrının hocalardan ziyade SCF’ya olduğunu
anlamak zor olmayacaktır. Ayrıntılı bilgi için bk. Arslan, a.g.e., s. 119-122.
77 Hamdullah Suphi Tanrıöver, tüm direnişine rağmen Ocakların kapatılmasını
önleyememiştir. Anılarında Onun bu durumu bir türlü hazmedemediği, bu olayın
tüm dünyasını yıktığı ve manen çok yaralandığı, bu yüzden de Atatürk’e
kırgın olduğu ifade edilmiştir. Hatta Hamdullah Suphi bu konuda bir de anısını
aktarmıştır. Atatürk birgün Türk Ocağı’nı ziyaretten çıkarken kendisiyle
oldukça sert konuşmuş ve ona “Hamdullah, hangi Türk Ocağına gitsem,
hepsi gayrımemnunlarla dolmuş. Bana neler sormadılar, neler söylemediler”
demiştir. Bunun üzerine H. S. Tanrıöver de “Tabii Paşam, onlar başlarında bir
sultan değil, reisicumhur olduğunu biliyorlar ve onun için çekinmeden içlerini
döküyorlar. Onları böyle konuşmaya sizin getirdiğiniz yeni rejim alıştırdı”
şeklinde bir cevap vermiştir. Tanrıöver, M. Baydar’a anlattığı bu anısından
sonra konuşmasını söyle bitirmiştir: “Yavrum, hiçbir zaman ikinci olmaya tahammül
edemezdi” (Baydar, a.g.e., s. 74-75).