atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 479
Perşembe, Cuma ve Pazar günleri bir oyun, Cuma günü bir matine
olmak üzere haftada toplam 4 oyun şeklinde belirlemiştir. Program
haftada 4 temsilden fazlasının oyuncuları yoracağı düşüncesiyle yapılmıştır.
Ancak M. Ertuğrul bu görüşü hiçbir zaman benimsememiştir
1077 . Bundan kısa bir süre sonra yönetime gelen M. Ertuğrul,
tamamen farklı bir anlayışla oyuncular için son derece ağır ve yoğun
bir program hazırlamıştır. İstanbul gibi büyük ve medeni bir şehrin
her akşam çalışan bir tiyatrosunun olmasını hedefleyen yeni yönetmen,
işe Hamlet gibi ciddi bir oyunla başlamayı tercih etmiştir.
Kendisinin de rol aldığı oyun gerçekten çok başarılı olmuştur. Bu
arada M. Ertuğrul, Darülbedayi’de ilk kez Strindberg’in Baba isimli
oyunundan uyarlanan Cehennem’de oynamıştır. Ancak bütün bu
uğraşlara rağmen hazırlanan yeni program da salonları tıklım tıklım
doldurmaya yetmemiştir. Fakat Darülbedayi oyuncuları yılmadan,
inatla ve ısrarla haftanın tam 7 günü oyunlarını oynamaya devam
etmişlerdir.
Muhsin Ertuğrul, aynı zamanda Türk tiyatrosuna bir yönetici
olarak disiplin anlayışını getiren ilk kişidir. 1927 yılında hazırladığı
“Darülbedayi Sahne Talimatnâmesi” bunun en somut örneğidir. En
çok iş disiplinine önem verildiği görülen bu 16 maddelik yeni yönetmelik;
Sanatçılar belirlenen saatlerde tiyatroya gelip defteri imzalayacaklar,
provada bulunmayanlar para cezası verecekler, işinin
başında bulunmayanların ise ilk defasında yarım, ikinci defasında
tam maaşları, üçüncü defasında da müesseseden alâkaları kesilecek,
sanatçılar perde açılmadan bir saat önce tiyatroda bulunacaklar vs.
gibi maddeleri içermiştir 1078 . Bunu 1927-28 süreminde sanatçılar ve
görevliler için hazırlanan “Günlük İş Programı” takip etmiştir. Herkesin
görebileceği bir yere asılması istenen bu program ile hedeflenen,
tiyatroya iş düzeni kazandırmaktır. Yapılan çalışmalar aslında
Türk tiyatrosunda sorumluluk, disiplin, görev paylaşımının da bir
başlangıcıdır. O nedenle 1927-28 tiyatro döneminin, yönetim, disiplin
ve çalışma programı açısından ayrı bir öneme sahip olduğunu
söylebiliriz.
1077 Özakman, a.g.m., s. 1053-1054.
1078 Ayrıntılı bilgi için bk. Nutku, Darülbedayi’nin Elli Yılı, s. 64-66.