atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

478
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
ve seyirciyi kazanmak için dönem dönem bilet fiyatlarında indirime
gidilmiştir. İstanbul Şehir Tiyatrosu, İstanbul valiliğinin isteği üzerine
ara sıra bu indirimleri yapmıştır. Örneğin 1934 yılında gelen
talep üzerine özellikle operetlerin bilet fiyatlarında indirim uygun
görülmüştür 1074 . Ancak kimi zaman bilet fiyatlarının yükseltildiği de
olmuştur. Bundan sonraki yıllarda kimi zaman artarak kimi zaman
da azalarak tiyatro seyircisi varlığını sürdürmeye çalışmıştır. Dönemin
hükümetleri ya da belediyeleri de seyirci namına bazı müdahalelerde
bulunmaktan kaçınmamışlardır. Bu yaklaşım ise Cumhuriyet
döneminde Türk tiyatrosunun aşama kaydetmesine ve seyircisini yetiştirmeye
başlamasına önemli katkılar sağlamıştır. Böylelikle Cumhuriyet,
hem tiyatro seyircisini yetiştirmeyi hem de onlara tiyatroyu
öğretip sevdirmeyi başarmıştır.
Yukarıda da görüldüğü gibi, Atatürk’ün tiyatro alanında açtığı yeni
dönemde doğal olarak pek çok problemle karşılaşılmıştır. Burada
dikkat çeken husus, bütün bu problemlerde ve bunların çözümü aşamasında
karşımıza çıkan ismin Muhsin Ertuğrul oluşudur. Gerçekten
de M. Ertuğrul 1075 elli yılı aşkın bir süre Türk tiyatrosuna imza atmış
ve söz sahibi olmuş bir kişidir. Özellikle Darülbedayi ile gündeme
gelmeye başlayan M. Ertuğrul, meşhur Ferah Topluluğunun dağılması
akabinde Rusya’ya gitmiş ve orada önemli isimlerle çalışarak
yönetmenlik yapmıştır. Ertuğrul, 1926 yılında Beş Dakika, Spartakus,
Tamilla gibi filmler çekmiştir. M. Üstündağ’ın çağrısı üzerine
29 Aralık 1927’de Türkiye’ye dönen Ertuğrul, kendisini yeni rejimin
ve Hükümetin sanata özellikle de tiyatroya ağırlık vermeye başladığı
bir sanat ortamında bulmuştur 1076 . İşte böyle bir zamanda geri dönen
M. Ertuğrul, hemen Darülbedayi’nin Sanat Yönetmenliği’ne getirilmiştir.
İstanbul Belediye Başkanı M. Üstündağ’ın da çabaları ile
1927-28 döneminden itibaren çalışmalar hız kazanmış, yönetimde,
disiplinde ve çalışma programlarında köklü değişikliklere gidilmiştir.
1927 yılında Darülbedayi müdürü Celal Esad Bey, 18 Temmuz
1927 günü belediyeye verdiği layihada, kurumun programını
1074 And, a.g.e., s. 76-77.
1075 Ek 22: Muhsin Ertuğrul.
1076 Nutku, Darülbedayi’nin Elli Yılı, s. 63-64.