atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

474
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
değerdir. M. Kemal jestleri itibarıyla fevkalede idi. Ötekiler de iyi
idiler. Yeniler iyi çalışıyorlar. Onlardan yarın için çok şeyler beklenebilir.
Cahide Otelya’nın delilik halini çok ustaca canlandırdı. Avni
ile Sami günden güne daha iyileşiyorlar...” 1065 . Görüldüğü gibi İsmet
Hulusi hemen her ay köşesinde bir oyunu tanıtmış ve dekorundan
ışığına, oyuncusundan oyunun diline kadar herşeyi en ince detayına
kadar ele alarak işlemiştir. Tan gazetesinde de Fikret Adil “Tiyatro”
isimli köşesinde sezonun oyunlarını tanıtmaya çalışmıştır. Örneğin,
1936 yılında yeni sezonda Macbeth oynanmış, ancak yazar, oyunu
tanıttıktan sonra oyunun hem sahneye konuluşu hem de oyuncuları
çeşitli açılardan bayağı eleştirmiştir 1066 .
Türk basınında çıkan bu köşe yazılarından bazıları, seyirci konusuna
bilhassa el atmış ve bu bağlamda tiyatroya seyirci çekmek,
tiyatro seyircisini yetiştirmek ve onları yönlendirmek gibi önemli
bir rol üstlenmişlerdir. Burada karşımıza çıkan en önemli nokta ise
tiyatro seyircisi ve tiyatronun gelişmesindeki seyirci faktörüdür.
Hakikaten tiyatroda seyirci faktörünün öneminin kavranması ve bu
türde yazılar yazılmaya çalışılması, tiyatronun gelişiminde önemli
bir etkendir. Çünkü karagöz, ortaoyunu gibi oyunların izleyicisi olan
Türk seyircisinin Batı tarzı tiyatro ile tanışması ve onun usullerini
öğrenmesi biraz zaman almıştır. Türk seyircinin tiyatro kültürünü
benimsemesinde basın ve bu sanat köşeleri önemli rol oynamışlardır.
Basında sık sık tiyatro seyircisi ve seyircinin görgüsüzlüğü üzerinde
durulmuştur. Bunda Osmanlı döneminde Gedikpaşa Tiyatrosu’nda
tiyatro seyircisinin yaşadığı trajikomik olaylar hakkında verilen bilgiler
oldukça etkili olmuştur. T. Özakman’ın aktarımıyla, Hadika
Gazetesi’nde konuyla ilgili çıkan bir haber gerçekten o dönem seyircisinin
portresini çizmeye yetiyor. Hadika gazetesi konuyla ilgili
olarak, yukarı katta bir seyircinin oyunculardan bir kıza portakal atmasıyla
onun baygın düştüğünü belirttikten sonra, perde aralarında
seyircinin acı acı ıslık çaldığını, makam ile ayak vurduklarını görerek
insanın tiyatroya gitmekten vazgeçeceğini, hele üst kat locadakilerin
içtikleri suyun yarısını aşağı döktükleri için kimsenin orta kat
localarda oturmak istemediğini, gaz ve tütün dumanından gözgözü
1065 Son Posta, 21 Aralık 1934, s. 11.
1066 Tan, 4 Ekim 1936, s. 6.