atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

470
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
Biraz önce de ifade ettiğimiz gibi, Atatürk döneminde Türk tiyatrosunun
gerçekten bir saygınlık, yaygınlık ve etkinlik kazanmasında,
tiyatronun popüler bir sanat haline gelmesinde ve dolayısıyla
seyirci sayısının giderek artmasında basın son derece önemli rol
oynamıştır. Gazetelerin sanat olaylarına, özellikle tiyatro oyunlarına
ve sanatçılarına geniş yer ayırmış oldukları görülmektedir. Özellikle
1930’larda basında çıkan bu yazılar, halka sanat aktivitelerini duyurmak,
tiyatro oyunlarını ve oyuncularını tanıtmak, halkı bu oyunlara
gitmeye teşvik etmek ve en mühimi de tiyatro seyircisini yetiştirmek,
eğitmek gibi bir misyonla yazılmışlardır. Örneğin halk, 1934
ve sonrasında Şehir Tiyatrolarının oyun programı hakkındaki bilgileri
basında çıkan haberler vasıtasıyla takip edebilmiştir. Bu durum
şüphesiz sanat adına olumlu sonuçların alınmasına ve halkı tiyatroya
yönlendirmeye yaramıştır. En azından Şehir Tiyatrolarındaki seyirci
artışı bunu ispatlayacak mahiyettedir.
1930’lu yıllara damgasını vuran oyunlar ise C. R. Rey’in Lüküs
Hayat gibi operetlerinin dışında dram ve komedilerdir. Örneğin,
1 Eylül 1933 tarihinde perdelerini açan Şehir Tiyatrosu ilk olarak
İbsen’in Peer Gynt (Per Günt) isimli piyesi ile temsillerine başlamıştır
1054 . Bu arada zaman zaman operetlere de yer verilmiştir. 1934
yılında ise seyircisinin karşısına daha farklı bir program ile çıkan Şehir
Tiyatrosu, her akşam başka bir oyun oynayarak seyircisini ağırlamaya
çalışmıştır. Örneğin, 19 Şubat -Aynaroz Kadısı (Musahipzade
Celal), 20 Şubat-Kurtlar (Cevdet Kudret), 22 Şubat-İstanbul Efendisi
(Musahipzade Celal), 23 Şubat-İstiklâl (Reşat Nuri) 1055 piyesi gibi.
1934 yılının önemli olaylarından biri de Tepebaşı Şehir Tiyatrosu’nda
Dostoyevsky’nin Cürüm ve Ceza oyununun oynanmaya başlamasıdır
ki bu Cahide Sonku’nun Köksüzler’den sonra oynadığı ikinci
önemli oyundur 1056 . 1934 yılı ile ilgili ilginç bir detay da o dönemin
bilet fiyatları ile ilgilidir. 1934 yılı itibarıyla Şehir Tiyatrolarında
biletler, Loca-250-300, Koltuk-50, Sandalye-40, Galeri-30 liradan
satılmıştır. İstanbul Şehir Tiyatrosu yine bu sene içinde 65 bin liralık
bilet satışı ile daha önceki dönemlere nazaran önemli bir gelir elde
etme başarısını da göstermiştir 1057 .
1054 Son Posta, 2 Ekim 1933, s. 2.
1055 Son Posta, 16 Şubat 1934, s. 2.
1056 Son Posta, 29 Eylül 1934, s. 8.
1057 Son Posta, 10 Şubat 1934, s. 2.