atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 469
yazarlığı ile özellikle ön plana çıkmaktadır. Musahipzade İstanbul
Efendisi, Macun Hokkası, Yedekçi, Kaşıkçılar, Lale Devri, daha sonraki
dönemde de Aynaroz Kadısı gibi oyunları ile büyük ilgi görmüştür.
Hatta Musahipzade Celal’in Türk tiyatrosunun tüm çeşitlerini,
özelliklerini görmenin mümkün olduğu oyunlarında “çağdaş nitelikli
milli üslup arayışını” 1051 başlattığı ileri sürülmüştür. Kısacası bu
döneme imza atan herkes, Türk tiyatrosuna gerçekten bir saygınlık,
yaygınlık ve etkinlik kazandırmıştır.
Bu dönemdeki yoğun çalışma temposu, sonuçta çağdaş atılımların
yapılmasına da neden olmuştur. Çünkü Darülbedayi, İstanbul
Operet Heyeti, Şehir Opereti, TAT gibi topluluklar hep bu dönemde
gelişme göstermiştir. Cumhuriyetin ilânı sonrasında ortaya çıkarak
gelişme gösteren hususlardan biri de özel tiyatrolardır. Fikret Şadi’nin
daha çok Anadolu’da gösteriler düzenleyen Milli Sahnesi ile başlayan
bu süreç M. Ertuğrul’un Ferah Sahnesi Topluluğu ile devam
etmiştir. Bilhassa M. Ertuğrul’un İstanbul’da 1951 yılında Küçük
Sahne’yi açmasıyla özel tiyatro sayısında bir artış yaşanmıştır 1052 .
Günümüzde de güncelliğini koruyan özel tiyatrolar başta İstanbul
olmak üzere Ankara, İzmir gibi şehirlerde varlıklarını sürdürmeye
ve hizmet vermeye çalışmaktadırlar. Ayrıca yine bu dönemde Türk
tiyatro yaşamında eğitim önemli bir yer almış ve İstanbul, Ankara,
İzmir ve diğer şehirlerde konservatuarların yanı sıra üniversitelerde
de tiyatro eğitimi veren bölümler açılmıştır 1053 .
1051 Özakman, a.g.m., s. 1054-1055.
1052 Özel tiyatrolar hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Nutku, “Cumhuriyet Tiyatrosu”,
s. 2515-2517.
1053 Tiyatronun bir bölüm olarak üniversitelere girmesi ilk olarak 1958 yılına
rastlamaktadır. 1958 yılında Prof. Bedrettin Tuncel, Prof. İrfan Şahinbaş ve
Muhsin Ertuğrul’un öncüğünde Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya
Fakültesi’nde Tiyatro Enstitüsü kurulmuştur. Ancak ABD’den getirtilen hocalar,
açılan oyun yazarlığı kursları gibi çabalara rağmen iki yıllık bir eğitimin
akabinde enstitü 1962 yılında kapatılmıştır. Ondan sonra da 1964 yılında
dört yıllık bir program içeren bir Tiyatro Kürsüsü açılmıştır. Başına da Prof.
Dr. Melahat Özgü getirilmiştir. Sahne tasarımı, oyunculuk, yazarlık vs. dallardan
oluşan daha kapsamlı bir oluşum ise Prof. Dr. Özdemir Nutku’nun Ege
Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde açtığı Tiyatro Bölümü’dür (1976).
Yalnız bu bölüm daha sonra Dokuz Eylül Üniversitesi bünyesine alınmıştır.
Bu uğurdaki çabalar daha sonraki yıllarda da devam etmiştir ( Nutku, “Cumhuriyet
Tiyatrosu”, s. 2530).