atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 465
Muş halkının “bedii ihtiyaçlarını” karşıladığı 1041 ve Elazığ Halkevinin
temsil kolunun altı ayda tam 92 temsil verdiği 1042 şeklinde haberlere
sıkça rastlanmaktadır. Görüldüğü gibi, Halkevleri, “yerli malzemenin
modern anlayışla karşılanmasını sağlayarak, sanat alanında
en büyük başarısını göstermiştir” 1043 .
Tam 19 yıl çeşitli alanlarda hizmet vermiş olan Halkevleri ve
Halkodaları, Türkiye’nin gerçek anlamda birer kültür merkezi olmuşlardır.
Özellikle tiyatro sanatının gelişmesinde, en ücra yerlere
kadar bu sanatın halka götürülmesinde ve dolayısıyla Türk tiyatrosunun
gelişiminde Halkevleri tiyatro kollarının çalışmaları son derece
etkilidir. Nurhan Karadağ’ın da belirttiği gibi, amatör çabalar olmasına
karşılık bu merkezler ülkenin kültürel kalkınmasına yardımcı
olmuşlardır. Atatürk’ün ifadesiyle belki de Halkevleri, o gerçekleştirilmesi
düşünülen kültür inkılâbının en büyük ve etkin vasıtalarından
biri haline gelmiştir. Devlet desteğinin son derece etkili olduğu bu
çalışmalarda, özellikle tiyatro sanatının eğiticilik vasfından yararlanılmak
istenmiştir. Zaten “Sanat, yöneldiği toplumu yansıtmakla
kalmaz, onu eğitir de. Toplumun hem nasıl olduğunu, hem nasıl olması,
nasıl olmaması gerektiğini söyler. Sanatın eğitici gücü, türüne
göre ve her türün farklı akımlarına göre başka başka olmuştur. Tiyatro
sanatı eğiticilik görevini en çok benimsemiş olan sanatlardan
biridir” 1044 diyen Sevda Şener’in bu ifadesi de bunu teyit eder niteliktedir.
Bütün bunların yanı sıra âdeta bir parti organı gibi çalışan
Halkevlerinde “Türkiye’nin kültür politikasını oluşturmak, çağdaşlaşmak
adına yapılan tiyatro olayında, oyunların temaları, tezleri,
üslupları salt propagandist çizgide olmayıp, sanatın büyüsel gücüyle
eritilebilseydi olayın işlevi ve bugün Türk tiyatrosu çok daha ileri
olabilirdi” 1045 şeklinde bir sonuç çıkarmak da mümkündür.
1041 Son Posta, 18 Eylül 1933, s. 4.
1042 Son Posta, 1 Eylül 1936, s. 5.
1043 Şen, a.g.m., s. 626.
1044 Sevda Şener, Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlak, Ekonomi, Kültür Sorunları
1923-1970, Ankara 1971, s. 8.
1045 Karadağ, a.g.e., s. 201.