atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 461
den geçme gibi bir zorunluluğu söz konusudur. Ancak Halkevlerinin
buna rağmen kendi istedikleri oyunları partiye haber vermeden oynadıkları
da görülmüştür. Nitekim bu olaydan haberi olan CHP genel
sekreterliği 23.4.1934 tarihli duyurusunda, oynanacak oyunların
kesinlikle parti onayından geçmesi gerektiğini vurgulamıştır. CHP
bundan sonraki günlerde tiyatro yazarlarına oyun siparişi vermiş,
hatta çok sayıda yarışma da açmıştır. Örneğin, sahne oyunu elde edebilmek
için CHP tam dört tane yarışma düzenlemiştir. Bunlardan ilki
Eylül 1938 tarihinde duyurulmuştur. 26.04.1939 tarihinde yapılan
elemede ise ilk üçe lâyık eser bulunamazken, Vedat Ürfi Bengü’nün
Beyaz Baykuş isimli oyununa dördüncülük ödülü (200 lira) verilmiştir
1032 .
Türk tiyatrosunda yaşanan yazar ve oyun metni sıkıntısı, üzerinde
özellikle durulması gereken bir sorundur. Milli bir tiyatrodan
bahsetmenin mümkün olmadığı bir ülkede, milli oyun yazarlarından
ve onların eserlerinden söz etmek doğal olarak oldukça zordur.
Bilindiği gibi, Cumhuriyetten önce tiyatroda büyük oranda yabancı
yazarların eserleri sahnelenmiştir. Çünkü bu dönemde ulusal bir tiyatro
söz konusu değildi. Zaten Cumhuriyet döneminin özelliği ve
ayrıcalığı da burada yatmaktadır. Türkiye’de ulusal tiyatroyu oluşturma
süreci, zamanla tiyatro yazarlarının yetiştirilmeye, keşfedilmeye
çalışılması, bunların çeşitli vasıtalarla teşvik edilmesi ve yeni
eserlerin oluşturulmasına destek verilmesi ile sonuçlanmıştır. Ayrıca
yönetimin oyunları belli bir denetimden geçirmesi de, tek parti döneminin
şartları düşünüldüğünde kolay anlaşılabilecek bir yaklaşım
olarak karşımıza çıkmaktadır. Hükümetin burada sergilediği tavırda,
eserlerde sakıncalı düşüncelerin yer almaması, ikili ilişkilerde ülkeler
arasında problemlerin yaşanmaması, istenmeyen ideolojilerin ele
alınmaması ve doğal olarak yeni rejimin halk nezdinde yerleştirilmesi
ve inkılâpların vurgulanması gibi etkenler önemli rol oynamıştır.
1933 yılından itibaren, Halkevi sahnelerinde, kendi amaçları
doğrultusunda yazılmış piyeslere yer verildiği görülmüştür. Bu
da çok sayıda piyesin yazılmasına neden olmuştur. 1933 yılından
1032 “CHP, Piyes, Hikaye Müsabakaları”, Ülkü, C. XII, S. 67, Eylül 1938, s. 79;
“CHP’nin Tertip Ettiği Müsabakalar”, Ülkü, C. XIII, S. 75, Mayıs 1939, s.
278.