atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

456
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
mışlardır. Bu süreçte ikili arasında zaman zaman fikir ayrılıklarının
yaşandığı da olmuştur. Örneğin, M. Ertuğrul’un öğrencilerin yatılı
olması, onlara devletin bakması ve harçlık vermesi gibi taleplerini
Ebert bir hayli yadırgamıştır. Yine M. Ertuğrul’un isteği üzerine
tiyatro bölümü için sınavlara İstanbul ve Ankara’dan 38 aday başvurmuş,
ancak aralarında bir tek kız öğrenci bulunmamıştır. Üstelik
bu öğrencilerden sadece 6 tanesi işe yaramıştır. İşin en ilginç yanı
ise, M. Ertuğrul’un yıllar sonra anılarında bu konudan bahsederken
Prof. Carl Ebert’in aslında fikirlerinde haklı olduğunu, yatılı okulun
çok da iyi ve doğru bir fikir olmadığını, daha doğrusu o ana kadar ki
sonuçlardan böyle bir kanaate vardığını1021 itiraf etmiştir.
Görüldüğü gibi, Hükümetin milli bir Türk tiyatrosu kurmak
maksadıyla attığı ilk adım konservatuar açmaktı. Bu kapsamda
Ankara’da açılan konservatuar hem Türk oyuncularının ve yazarlarının
yetişmesi hem de Türk dilinin yayılması ve işlenmesi gibi bir
misyon üstlenmiştir. Öyle ki, başta Atatürk olmak üzere Hükümet
de elinden gelen bütün imkânları ortaya koymuş, hatta Ankara’daki
Tiyatro Okulu’nun güçlenmesi için zaman zaman vergilerde indirime
gitme, sanatçıları teşvik1022 etme gibi yollara dahi başvurmuştur.
Örneğin, daha 1932 yılında turneye çıkan sanatçıların yol paralarına
indirim uygulanmıştır. Şöyle ki, “halkın bedii ve musikî ihtiyaçlarını
temin” etmek maksadıyla temsil ve müsamere vermek üzere
Ankara’ya gidecek Türk ve yabancı tiyatro ve musiki artistleri ile
memleket içinde temsil vermek üzere seyahat edecek olan Darülbedayi
Heyeti’nin, asgari beş kişi olmak ve temsil vermek şartıyla
belli bir süre için Demiryolları İdaresi’nin tespit edeceği şartlar
çerçevesinde %50 indirimli seyahat edebilmeleri istenmiştir. Nafia
Vekâleti’nin teklifi üzerine de Bakanlar Kurulu’nda teklif tasvip
edilmiştir (4.4.1932) 1023 .
Ebert’in Kültür Bakanlığı kapsamında uzun bir süre uzman ola-
1021 Ertuğrul, Benden Sonra Tufan Olmasın, s. 468.
1022 Kültür Bakanlığı bu kapsamda bir de proje hazırlamıştır. Bakanlık tiyatro okulu
mezunları için hazırladığı projede; mezun olan talebeye önce “devlet artisti
namzeti” unvanının, iki yıllık bir sahne çalışması akabinde de “Devlet Artisti”
unvanının verileceğini, bu kişilerin hemen Devlet Tiyatro ve Operasına tayin
edileceğini, hatta tayin edildiklerinde yüksek tahsil görmüş memurlar gibi
maaş alacaklarını belirtmiş ve başlangıç ücreti olarak da 100 lira verileceğini
bildirilmiştir (Son Posta, 27 Kasım 1937, s. 1, 13).
1023 BCA, 030.18.1.2/27.24.1.