atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 437
cede yeni düzenlemeler ve yeni atamalar sayesinde 1927-28 dönemi
Darülbedayi için bir dönüm noktası olarak tarihteki yerini almıştır.
Kurumun bu yeniden yapılanma sürecinde, yurt dışından yeni dönen
M. Ertuğrul’un 1927 yılında Darülbedayi’nin başına getirilmesi
ise son derece etkili olmuştur. İşte bundan sonra M. Ertuğrul’un getirdiği
yeni çalışma düzeni, disiplin ve anlayış ile Darülbedayi seyirci
karşısına çok daha farklı bir yapıyla çıkmaya başlamıştır. Nitekim
1927 sonrası dönemde Darülbedayi basit komedi vs. türler yerine,
repertuarına büyük oyunları alarak seyirci karşına çıkmıştır. Bu dönemde
repertuarda Shakespeare, Schiller, Molière, İbsen, Tolstoy’un
dışında, Musahipzade Celal, Halit Fahri, Faruk Nafiz gibi yazarların
eserlerine de yer verilmiştir. Tabii ki bunda M. Ertuğrul’un büyük
payı vardır. 1927-30 yılları arasında sadece onyedi yerli oyun sahnelenmiştir.
Bunun haricinde en çok beğenilen ve en uzun süre oynanan
oyun ise Shakespeare’in Hamlet trajedisidir. M. Ertuğrul’un bu
dönemde hazırladığı tüzük de “Türk tiyatro tarihinin disiplinle ilgili
ilk belgesi” olarak kabul görmüştür 978 .
Sanat için sadece belediye başkanları değil dönemin devlet adamları
da önemli katkılarda bulunmuşlardır. Daha önce de belirttiğimiz
gibi, 1927-28 yılları Darülbedayi için bir dönüm noktasıdır. Öyle ki,
Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati Bey döneminde Sanayi-i Nefise
Müdürlüğü ve bir de Encümeni kurulmuştur (Mart 1926). Bu tiyatronun
gelişmesi açısından son derece önemli bir teşebbüstür. Çünkü
bu encümenin katkısı ile 25 Haziran 1927 tarihinde çıkan 1167 sayılı
kanun tiyatro için büyük kolaylıklar sağlamıştır. Adı geçen kanun
“Maarif Vekaletince terbiyevi mahiyette sayılacak müesseselerin
verecekleri konserler ve temsillerden istihlak vergisi alınmaması”nı
öngörmektedir 979 . İlerleyen senelerde tiyatroyu teşvik etmek maksadıyla
bu tür yardımlara devam edilecektir.
1930’ların gazete sütunlarında Darülbedayi’nin verdiği temsilleri
de takip etmek mümkündür. 6 Kasım 1930 tarihi itibarıyla
Darülbedayi’nin Melo isimli üç perdelik bir oyun oynadığını görüyoruz.
Bu ilânlarda dikkat çeken bazı hususlar vardır. Örneğin,
978 Nutku, “Darülbedayi”, s. 516.
979 Nutku, Darülbedayi’nin Elli Yılı, s. 63.