01.05.2013 Views

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

436<br />

SEDA BAYINDIR ULUSKAN<br />

Buna göre, Halit Ziya Uşaklıgil’in başkanlığında kurulan komisyonda<br />

Darülbedayi’nin bütçesi gündeme getirilmiş <strong>ve</strong> “müessesat-ı<br />

hayriyeye mua<strong>ve</strong>net bütçesi”nden aktarılmak üzere kuruma beş bin<br />

lira ödenek ayrılması kararlaştırılmıştır. Bu arada çalışmalarını tamamlayan<br />

Halit Ziya komisyonu, 15 Mart 1924 günü raporunu Ali<br />

Haydar Bey’e sunmuştur. Adı geçen raporda, kurumun doğru bir<br />

yapıya kavuşabilmesi için öncelikle adının Şehir Tiyatrosu olarak<br />

değiştirilmesi, sanatçıların aylıklarının artırılması, onlara gelirden<br />

belli oranda prim <strong>ve</strong>rilmesi, Avrupa’dan bir başyönetmen getirtilmesi<br />

<strong>ve</strong> herşeyden önce de bir tiyatro okulunun açılması gibi konular<br />

gündeme getirilmiştir 977 . Ancak komisyonun altını çizdiği bu önemli<br />

noktaların gündeme gelip gerçekleşmesi için kısa bir süre daha beklemek<br />

zorunda kalınmıştır.<br />

Türk tiyatrosu için hizmet <strong>ve</strong>ren Darülbedayi’nin içinde bulunduğu<br />

karışık durumun farkına varan <strong>Atatürk</strong> 1926 yılında bazı<br />

uyarılarda bulunmak zorunda kalmıştır. Bunun üzerine kurumun belediyeye<br />

bağlı bir kuruluş haline getirilmesi de kaçınılmaz bir hal<br />

almıştır. Nitekim aynı yıl belli esaslar çerçe<strong>ve</strong>sinde kurum belediyeye<br />

bağlanmıştır. 1926 yılının sonlarında yeni bir çalışma düzenine<br />

sokulan Darülbedayi’nin en büyük şansı ise belediye başkanlığına<br />

getirilen Muhittin Üstündağ’dır. Bu dönemde sanat <strong>ve</strong> kültür<br />

işlerine büyük önem <strong>ve</strong>ren Başkanın katkılarıyla önemli işlere imza<br />

atılmıştır. Örneğin aynı yıl Sanayi-i Nefise Müdürlüğü <strong>ve</strong> Sanayi-i<br />

Nefise Encümeni kurulmuştur. Ayrıca sanatçıların aylıklarını, bütçe<br />

<strong>ve</strong> yönetim konularını düzenleyen yeni bir yönetmelik hazırlanmıştır.<br />

Bunların haricinde <strong>ve</strong>rgilere de belli bir düzenleme getirilmiştir.<br />

Örneğin en azından Haziran 1927 tarihinde Maarif Vekâleti’nin çıkardığı<br />

1167 sayılı kanun ile bu tür müesseselerin <strong>ve</strong>recekleri konser<br />

<strong>ve</strong> temsillerden “istihlâk” <strong>ve</strong>rgisinin alınmaması kararlaştırılmıştır.<br />

Yine bu dönemde belediye başkanının <strong>ve</strong>rdiği destek üzerine tiyatro<br />

toplulukları kendilerini toplamayı başarmışlardır. Örneğin Ercüment<br />

Behzat Lav, Şaziye Moral, Muammer Karaca gibi oyuncuların katılımı<br />

ile topluluk Odeon Tiyatrosu’nda çalışmalarına başlamıştır. Neti-<br />

977 Ö. Nutku, “Cumhuriyet Döneminde Türk Tiyatrosunu Geliştiren İlk Adımlar”,<br />

<strong>Atatürk</strong> <strong>ve</strong> Sanat Sempozyumu (26-28 Ekim 1981), İstanbul Devlet Güzel<br />

Sanatlar Akademisi Yay., İstanbul 1982, s. 109.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!