atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 425
b. Cumhuriyetin İlânından Sonra Türk Tiyatrosu
Cumhuriyetin ilânı sonrasında, özellikle 1927 yılından itibaren
ülkenin hemen her yerinde tiyatro kurma eğilimi başlar. Nitekim bu
amaç doğrultusunda 1930 yılında Belediyeler Kanununun 15. maddesinin
59. fıkrası gereğince belediyelere tiyatro binası yapma ve
tiyatro topluluğu kurma imkânı tanınır. Bir önceki dönemde kurulan
ve zaman içersinde binbir şekle giren Darülbedayi de Nisan 1931
tarihinde bu kanun gereğince İstanbul Belediyesine bağlı bir kurum
haline gelir. Bu süreç zarfında Ankara tüm gelişmeleri ilgiyle
izlemiş, sanatın gelişmesi için gereken desteği her zaman vermiştir.
Darülbedayi’nin ayakta kalabilmesi için Belediye’den ödenek ayrılması,
belediyelere tiyatro binası yaptırma ve topluluk bulundurma
kararlarının çıkması ve de İstanbul’da konservatuarın çekirdeğinin
oluşturulması gibi önemli adımlar destek bulmuş, Atatürk bütün gelişmelerle
bizzat ilgilenmiştir.
1927 yılının bir başka önemli olayı ise Türk Güzel Sanatlar
Birliği’nin kurulmasıdır. Birliğin amacı müzik, tiyatro, edebiyat, resim,
süsleme sanatları, heykeltraşlık gibi alanlarda eğitim vermenin
yanında sergi açmak, konferans düzenlemek, konser ve oyun oynamak
şeklinde belirlenmiştir. Birliğin başkanlığına ressam İbrahim
Çallı, genel sekreterliğine İsmail Galip, muhasipliğine de Vasfi Rıza
seçilmişlerdir. Birliğin 11 Ağustos 1927 günü açılan tiyatro bölümünün
başkanlığına ise Muhsin Ertuğrul getirilmiştir. Bununla birlikte
yeni tiyatro dersleri de açılmıştır. Bu dersleri de Küçük Kemal, Celal
Tahsin, İsmail Galip, Vasfi Rıza gibi sanatçılar vermişlerdir. Ancak
Halkevlerinin açılmasıyla birlikte bu olumlu faaliyete son verilmiştir
951 .
1930’lu yılları, Atatürk’ün sahne sanatlarına olan ilgisinin arttığı
bir dönem olarak nitelendirmek doğru olacaktır. Bu ilginin artmasında
1932 yılında açılan ve dönemin önemli kültür kurumlarından biri
olan Halkevlerinin etkisi büyüktür. Halkevlerinin özellikle tiyatro ve
müzik kolları, bu dönemde önemli çalışmalara imza atmışlar ve sa-
951 V. R. Zobu, “Güzel Sanatlar Birliği”, Türk Tiyatrosu, S. 367, Şubat 1966, s.
1-6; Ö. Nutku, Darülbedayi’nin Elli Yılı, Ankara Üniversitesi Yay., Ankara
1969, s. 68.