atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

424
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
ve Türkçe olmasına dikkat çekilmiştir 949 .
Atatürk’ün Taş Bebek, Bay Önder, Bir Ülkü Yolu gibi oyunlarda
hassas davrandığı noktalardan biri de oyunlarda en az bir önemli kadın
kişiliğinin bulunmasıdır. Çünkü Atatürk üstün erdemleri bünyesinde
barındıran Türk kadını tiplemesi ile halka, Türk kadınına sahnelerden
de mesaj vermeyi hedeflemiştir. Örneğin Faruk Nafiz’in o
meşhur Akın oyununa büyük ilgi göstermiştir. Öyle ki, oyunu ilk önce
Afet Hanım incelemiş, sonra kendisi konuyu yazarından dinlemiş,
provalarına gitmiş ve sonra da oyunun sahnelendiği 4 Ocak 1932
günü Ankara Türk Ocağı salonunda hazır bulunmuştur. Oyunun aynı
ay Şehir Tiyatrosu’nda sahnelenmesi esnasında ise Atatük’ün talebi
üzerine oyundaki üç kadın rolünü tiyatronun en önemli üç kadın
oyuncusu üstlenmiştir 950 . Akın piyesi yıllar sonra Cumhuriyetin 50.
yılı münasebetiyle Devlet Tiyatrosu tarafından tekrar sahnelenmiştir
.
Atatürk’ün hazırlattığı üç oyundan ilk ikisi yani Bay Önder ve
Taş Bebek opera yapılmıştır. Necil Kâzım Akses’in eseri olan Bay
Önder ile Ahmet Adnan Saygun’un Taş Bebek eserlerini daha sonra
başka eserler takip etmiştir. Burada önemli olan devlet başkanı
Atatürk’ün diğer çalışmalarının yanında dramaturji çalışmaları yapması,
sanata ve sanatçıya bu kadar çok vakit ayırması ve yazarları
teşvik etmesidir. Gerçekten ender rastlanacak durumlardan olan bu
tutum, aslında onun meseleye verdiği önemin en açık göstergesidir.
Burada verilen mesaj, tiyatronun bir kamu hizmeti olduğu ve kesinlikle
devlet desteğine ihtiyacı olduğu şeklinde algılanabilir. Cumhuriyetin
ilk günlerinden itibaren verilen bu uğraş neticesinde çok
önemli adımlar atılmış ve büyük aşamalar katedilmiştir.
949 Münir Hayri Egeli’ye ait olan bu çalışmalar, Ankara’da Milli Kütüphane’de
Münir Hayri Egeli Dosyasında saklanmaktadır. Atatürk’ün el yazısıyla oyun
metinleri üzerinde yaptığı düzeltmeler burada görülebilir. Bu arada Atatürk’ün
yaşamı örnek alınarak yazılan Bay Önder isimli oyun, kendisinin yaptığı düzeltmelerle
birlikte 1934 yılında kitap olarak da yayımlanmıştır.
950 Ayrıntılı bilgi için bk. M. And, Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu, Türkiye
İş Bankası Yay., Ankara 1983, s. 7-11.