atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

422
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
yeni bir boyut kazanmış ve atağa kalkmıştır. Bu süreçte belirlenen en
büyük hedef ise, hem halkı eğitip onun kültür düzeyini yükseltmek
hem de milli tiyatronun geliştirilmesini ve Atatürk ilkelerinin tiyatro
sahnelerine yansımasını sağlamaktır. Zaten başta Atatürk olmak üzere
dönemin devlet ve kültür adamları da bunun gerçekleştirilebilmesi
için yoğun mesai harcamışlardır. Bilindiği gibi Atatürk, Türkiye
Cumhuriyetini kurarken sanata ve edebiyata büyük önem vermiştir.
O her fırsatta tiyatroya gitmiş, gösterimlerden sonra sanatçıları tebrik
etmiş, onlarla görüşmüş hatta kimi zaman da bir dramaturg gibi
metinleri okuyarak düzeltmeler yapmıştır. Atatürk’ün sanatçılarla
olan ilişkisi ise her zaman samimi olmuştur. Örneğin daha Cumhuriyetin
ilânından önce 12 Temmuz 1923 tarihinde İzmir’e gelen Darülbedayi
sanatçılarını huzuruna kabul etmiş, onlarla konuşmuş ve
verdikleri temsile iştirak etmiştir. Onun bu yaklaşımı ve desteği, herşeyden
önce Türk kadınının sahnelere çıkma engelinin ortadan kaldırılmasına
neden olmuştur. Şöyle ki; Darülbedayi sanatçıları İzmir’e
geldiklerinde, aralarında kadın sanatçıların da bulunmasından ötürü
kendisini temsile davet edip etmeme konusunda büyük bir tereddüt
ve endişe yaşamışlardır. Asıl problem ise, O’nun bu duruma ne diyeceği,
nasıl tepki göstereceği ve temsile gelip gelmeyeceğidir. Ancak
korkulanan aksine Mustafa Kemal Paşa kendisini temsile davet eden
heyete (Muvahhit, Şadi ve Behzat Beyler) büyük ilgi göstermiş, hatta
onlara Türk hanımlarının da aralarında bulunmasından ötürü duyduğu
memnuniyeti dile getirmiştir. Atatürk kendisini ziyarete gelen
heyete, aralarında Bedia Muvahhit, Ulviye ve Behire Hanımların da
bulunmasından dolayı çok sevindiğini söyleyerek onları tebrik etmiş
ve şu sözleri söylemiştir: “Türk hanımlarıyla birlikte geldiğinize
pek memnun oldum. Onları güzel şiveleriyle sahnede dinlemek pek
zevkli olacak...Darülbedâyi bu memleketin sanat hayatında çok sevimli
ve çok sevilen bir çiçektir. Türk hanımlarının katılmasıyla bu
çiçek daha serpilecek, daha sevimli bir hale gelecektir”. Gazi bu konuşmasında
ayrıca sanatçılara, devletin tiyatroya gereken saygınlığı
göstereceğini ve Türk kadınının sahneye çıkmasının güvence altına
alınacağını da söylemiştir 946 . Kısacası daha o tarihte Gazi Mustafa
946 V. R. Zobu, “Türk Tiyatrosu’ndan ‘Darülbedayi’e’ İlk Turne İzmir’e”, Türk
Tiyatrosu Dergisi, S. 311, 1 Mart 1958, s. 6-7; Turgut Özakman, “Türk Tiyatrosu
ve Atatürk”, Erdem, C. IV, S. 12, Eylül 1988, s. 1057-1058.