atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 421
ni, Cumhuriyet ile birlikte millileşme yoluna girmiştir. Yine amatör
bir ruhla başladığını söyleyebileceğimiz Tanzimat tiyatrosu, Cumhuriyetle
beraber profesyonelleşmeye başlamıştır. Osmanlı sultanları,
sanatın gelişip modernleşebilmesi için hiçbir şeyden kaçınmamışlar,
tiyatrolara tekeller ya da ödenekler vererek sanatçıları cesaretlendirmeye
çalışmışlardır. Cumhuriyet’in ilânından sonra da Atatürk bu
konuya bilhassa eğilmiş, gereken ilgi ve önemi göstermiştir. Cumhuriyet
yönetimi bir yandan mevcut kurumları ıslah ederek ve modernleştirerek
onlara sahip çıkmaya diğer yandan da çağın koşullarına ve
ihtiyaçlara göre yeni sanat kurumları, merkezleri açmaya çalışmıştır.
Yalnız şunu belirtmek gerekir ki, Cumhuriyet’in ilânından sonra
da tiyatro üzerindeki devlet kontrolü ve müdahalesi etkisini hiç
kaybetmemiştir. Fakat bunun altında, büyük bir samimiyetle halkı
sahne sanatlarına alıştırmak, iyi bir tiyatro seyircisi yaratmak, yeni
oyunların ve yazarların yetişmesine yardımcı olmak ile herşeyiyle
milli bir tiyatroya sahip olmak fikirlerinin yattığı bir gerçektir. Kısacası
anlatılan bütün bu gelişmelerin, Cumhuriyet dönemine zemin
hazırladığını ve bir nevi ön hazırlık safhası oluşturduğunu söylemek
yanlış olmayacaktır.
2. Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu
a. Atatürk ve Tiyatro
1923 yılında Cumhuriyetin ilânıyla birlikte başlayan yeni dönem
ki bu dönemi Cumhuriyet Tiyatrosu olarak da adlandırabiliriz, Türk
tiyatrosunun gerçek anlamda gelişme imkânı bulduğu bir süreçtir.
Bu dönemde Atatürk’ün ve onun ortaya koyduğu ilkelerin doğrultusunda
bir gelişme yaşanmış, kurumlarda olduğu gibi sanatta da
büyük bir atılım yapılmıştır. Muasır medeniyetler seviyesine ulaşma
hedefi çerçevesinde Atatürk’ün, yaptığı kültür inkılâbı içinde tiyatroya
ayrı bir önem verdiği görülmüştür. Atatürk 1930’larda müzikte
olduğu gibi sahne sanatlarına olan ilgisinin de artması neticesinde
tiyatro sanatının bugünlere gelmesinde en önemli rolü oynamıştır.
Cumhuriyetin ilânı, batılılaşma, milliyetçilik, Atatürk gibi faktörlerin
ve ülkede yaşanan kültürel değişimin etkisiyle tiyatro sanatı