atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

416
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
nin şart olduğunu belirtmiştir 935 . Fakat bütün bunların gerçekleşmesi
hemen mümkün olmamıştır. Ebert’in de raporunda değindiği gibi,
hem talebe ve hem de yer meselesi bunda etkili faktörler olmuştur.
Ne yazık ki, Ebert’in tüm çabaları ve raporlarına rağmen o arzu
edilen bale okulu açılamamıştır. Bir süre İstanbul’da Halkevlerinde
açılan bale okulları ile idare edilmiştir. Bizde bale okulunun açılması
ile ilgili ilk teşebbüs 1945-46 dönemine rastlamıştır. Bu dönemde
herşey M. Ertuğrul’un ünlü İngiliz Kraliyet Balesi yöneticisi Dame
Ninette de Valois 936 ile temasa geçmesi ve onu bir bale okulu kurması
için ülkeye davet etmesiyle başlamıştır. Nitekim o dönemde Sadler’s
Wells Balesi’nin (İngiltere Kraliyet Balesi) yöneticisi olan Valois bu
daveti kabul ederek Mayıs 1947 tarihinde İstanbul’a gelmiştir. Ninette
de Valois, Türkiye’de öncelikle Ankara ve İstanbul’daki bazı
ilkokullarda incelemeler yapmış, çocukların bedensel hareketlerini
incelemiş ve ayrıntılı bir rapor sunmuştur. Valois bu raporunda
Türkiye’de bir bale okulunun hiç de hayal olmadığını, ama çok çaba
ve çalışma gerektireceğini belirtmiştir. Kısacası bu zor görevi üstlenen
Ninette de Valois 937 , İngiltere’den getirttiği iki önemli sanatçı,
Joy Newton ve Audrey Knight ile birlikte hemen çalışmalara başlamıştır.
Yapılan yoğun çalışmalar sonucunda bale okulu 6 Ocak 1948
günü Yeşilköy’de açılmış ve böylelikle Türkiye’de bale eğitimi başlamıştır.
Türkiye’de klasik bale eğitimi verecek olan okulun yöneticiliğini
J. Newton üstlenmiştir. Okula 17 kız, 11 erkek olmak üzere
toplam 28 kişi talebe olarak seçilmiştir. Öğrencilerin bale giysileri de
Akşam Kız Teknik Okulu tarafından İngiltere’den getirtilen çizimlere
göre dikilmiştir. Bu okulun misyonu, Türkiye’de bale sanatına
935 Ayrıntılı bilgi için bk. Gökyay, “Ankara Devlet Konservatuarı Tarihçesi”, s.
60.
936 1898 İrlanda doğumlu olan Ninette de Valois’in gerçek adı Edris Stannus’tur.
937 N. Valois, Türkiye’de baleye olan ilgiden ve işin ciddiye alınmasından ötürü
çok memnun kalmıştır. M. And, N.Valois’e ait olan Come Dance With Me,
Londra 1957, isimli anılardan, bu konuyla ilgili ilginç bir yorumu bize aktarmaktadır.
Türkiye’de klasik bale okulunun kurulup kurulmayacağını araştırmak
üzere gelen Valois, Türklerin bu konudaki yaklaşımları ve inançları için
şunları yazmıştır: “İngiltere’de insanlar bu girişimimi bir 1001 gece masalı
gibi görüyorlardı. Bu işi son derece ciddiye alan bir ben vardım, bir de Türkler”
(Deleon, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk Balesi, s. 28).