01.05.2013 Views

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ATATÜRK’ÜN SOSYAL VE KÜLTÜREL POLİTİKALARI 405<br />

ricalin hazır bulunduğu <strong>ve</strong> son olarak da oyunun mevzuu hakkında<br />

kısaca bilgi <strong>ve</strong>rmiştir. Gazete Özsoy Operası’nı anlattıktan sonra da<br />

bu sanat olayı hakkında şu yorumu yapmıştır: “Alâhazreti hümayun<br />

İran Şehinşahı Hz.’nin şerefine yazılıp bestelenen <strong>ve</strong> muvaffakiyetle<br />

sahneye vaz <strong>ve</strong> temsil olunan bu piyesle Türk milli operası da ilk<br />

nü<strong>ve</strong>sini kurmuş bulunmaktadır. Beynelmilel musiki kaideleri altına<br />

<strong>ve</strong> ahengine sokulan <strong>ve</strong> tamamen milli <strong>ve</strong> orjinal besteleri, musikide<br />

milli inkılâbın muvaffak olmuş bir başlangıcıdır” 904 .<br />

Özsoy Operası’nın en belirgin özelliklerinden biri de bir kereye<br />

mahsus olarak tasarlanmış olmasıdır. Yani sadece İran Şahı’nı etkilemek<br />

amacıyla yazılmış <strong>ve</strong> sahnelenmiştir . Zaten âdeta tek kullanımlık<br />

bir opera olan Özsoy için <strong>Atatürk</strong>’ün de Münir Hayri’ye<br />

“Özsoy güzel...Güzel ama...onun bütün kıymeti bugün içindi. Bir<br />

daha oynanamaz” 905 dediği bilinmektedir. Ama adı geçen opera<br />

bundan sonra iki kez daha sahneye konmuş, ondan sonra da oynanmamak<br />

üzere rafa kaldırılmıştır. Ancak daha sonra <strong>Atatürk</strong>’ün 100.<br />

doğum yılı münasebetiyle, Ankara Devlet Operası tarafından Adnan<br />

Saygun’a hazırlatılan metin son bir kez daha oynanmıştır.<br />

Burada altı çizilmesi gereken husus, bu çabanın Türkiye ile<br />

İran arasındaki siyasal <strong>ve</strong> <strong>kültürel</strong> işbirliğinin <strong>ve</strong> temasların geliştirilmeye<br />

çalışılması için atılmış önemli bir adım olduğudur. Teşebbüs<br />

devlet-sanat ilişkisi kapsamında ele alındığında, <strong>Atatürk</strong>’ün sanat<br />

aracılığıyla hem Türkiye’nin komşuları arasındaki iletişimi <strong>ve</strong><br />

etkileşimi artırmaya çalıştığını hem de Türkiye’nin adını dünyaya<br />

duyurmak için uğraştığını görürüz. Nitekim bu etkileşim <strong>ve</strong> çaba,<br />

İkinci Dünya Savaşı öncesi Türkiye’nin oluşturduğu bir nevi gü<strong>ve</strong>nlik<br />

sistemlerinden biri olan <strong>ve</strong> Türkiye, İran, Irak, Afganistan imzası<br />

taşıyan 8 Temmuz 1937 tarihli Sadabad Paktı’nın imzalanması ile<br />

sonuçlanmıştır. O tarihlerde Türkiye’de, Türk-İran kardeşliği <strong>ve</strong> İran<br />

Şahı Pehlevi adına böyle bir operanın hazırlanışının çok etkileyici<br />

olduğu kesindir. Zaten Adnan Saygun da İran Şahı’nın bu eserden<br />

çok etkilendiğini, hatta ağladığını, temsil sonrası iki liderin hemen<br />

Dışişlerine gittiklerini <strong>ve</strong> Türk-İran yakınlaşması için teşebbüsle-<br />

904 Cumhuriyet, 20 Haziran 1934, s. 5.<br />

905 Özsoy Operası hakkında geniş bilgi için bk. Yalçın, a.g.m., s. 41-47.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!