atatürk'ün sosyal ve kültürel politikaları - Atatürk Araştırma Merkezi

402
SEDA BAYINDIR ULUSKAN
Bakandan “Efendim, zaman çok az” yanıtını alması üzerine de ona,
“Efendi, sen ne diyorsun! Biz yirmi günde opera yazmış, bestelemiş
ve oynatmış bir ulusuz...Elverir ki işin başında olan davasına
inansın!” 897 diye çıkışmıştır. Sadece Özsoy Operası’nın bu küçücük
hikâyesi bile, gece uykusundan uyandırılmayı göze alıp, bütün kararlılığı
ve cesareti ile Türkçe bir operanın bestelenmesine vesile
olan Atatürk’ün kültür adamlığının en basit kanıtı olsa gerektir.
Bu operada; İstanbul’dan çağrılan ve Münih’te özel yetişmiş bir
sopranomuz Nimet Vahit Hanım (Semiha Berksoy’un hocasıdır),
Darülbedayi’de Batı müziği ile yazılmış operetlerde, özellikle de Cemal
Reşit Rey’in operetlerinde büyük isim yapmış Semiha Berksoy
ile Ankara’dan Nurettin Taşkıran gibi isimler rol almışlardır. Dans
grupları Selim Sırrı’nın kızları Selma ve Azade Selim Sırrı tarafından
çalıştırılmışlardır. Ankara’da ortaokul öğrencilerinden seçilen
seksen kişilik koroyu ise Halil Bedii ile birlikte A. Saygun’nun eşi
Mediha Saygun yönetmiştir 898 . Koro seçilen altı yedi parçayı dört
sesli olarak başarıyla seslendirmiştir. Temsil İstanbul Radyosu tarafından
da verilmiştir.
İlk Türk opera sanatçılarımızdan (dramatik soprano) birisi olan
Semiha Berksoy, yıllar sonra anılarında hem sanat hayatından hem
de Atatürk’ün opera için yaptıklarından bahsetmiştir. Berksoy’a göre,
Atatürk “Türkiye’de ilk opera devrimini başlatmış kişidir”. Ancak
O’nun bu çabası ve görüşleri zamanla bazı kişiler tarafından örtbas
edilmeye, müzik yaşamımız yozlaştırılmaya çalışılmıştır. Semiha
Berksoy bunu şöyle değerlendirmiştir: “...Atatürk’ün bu konudaki
görüşlerini örtbas edip, yine Türk müziği diye tek sesli saray müziği
çıkarıldı orta yere. Müzik yaşamımız yozlaştırıldı. Atatürk’ün
sevdiği şarkılar diye onun ölüm yıldönümlerinde çalınan müziğe
bakınız” 899 . Berksoy bu konuda, Atatürk’ün müzikte yapmaya ça-
897 Banoğlu, Nükte Yergi ve Fıkralarıyla Atatürk, s. 95-96.
898 Operanın broşürü için bk. Altar, Opera Tarihimiz, C. IV, s. 310-311.
899 İlk Türk opera sanatçılarından (dramatik soprano), operet yıldızı, tiyatrocu,
ressam, öykü yazarı, ilk sesli Türk filminde başrol oynamış bir sinema aktrisi
olan Semiha Berksoy gerçekten renkli kimliği, kişiliği ve başarıları ile
Türk sanatına adını yazdırmış bir kişidir. Fikret Mualla’nın arkadaşı, Nazım
Hikmet’in sevgilisi, ilk Türk operasının başrol oyuncusu olan S. Berksoy,
Almanya’da Wagner festivallerinin de vazgeçilmezlerindendir. S. Berksoy